We wrześniu 2021 r. przypada setna rocznica urodzin Stanisława Lema, jednego z najpoczytniejszych pisarzy science-fiction, którego twórczość zaliczana jest do kanonu światowej literatury. Sejm RP docenił znaczące miejsce jego pisarstwa w literaturze XX wieku i ustanowił rok 2021 rokiem Stanisława Lema.
Stanisław Lem to jeden z najwybitniejszych przedstawicieli fantastyki naukowej, futurolog, felietonista, filozof. Jego powieści i opowiadania przetłumaczono na ponad czterdzieści języków i jak dotąd wydano w nakładzie 30 milionów egzemplarzy. „Solaris”, „Cyberiada”, „Głos Pana” czy „Bajki robotów” do dziś fascynują i inspirują pisarzy oraz twórców kina i teatru, a motywy z jego twórczości są obecne w kulturze masowej, np. w grach komputerowych. Charakterystyczne dla literatury Lema są wątki związane z pojawieniem się na naszej planecie przybyszów z Kosmosu, wojny gwiezdne, „bunty robotów” skierowane przeciwko ich twórcom.
Rozpoczęcie roku Lema to dobra okazja do zapoznania się z najnowszym podcastem stworzonym i udostępnionym przez Centrum Współpracy i Dialogu UW. Jest to rozmowa dr. Radosława Poleskiego z Obserwatorium Astronomicznego UW z dziennikarką Justyną Dżbik-Kluge o szukaniu nadziei wśród gwiazd i o tajemnicach kosmosu. W materiale pojawiają się pytania o to, czy w kosmicznej otchłani istnieją formy zbliżone do ziemskiego życia? Czy którakolwiek z planet może stać się w przyszłości miejscem stałego ludzkiego egzystowania? I kim jest człowiek wobec bezmiaru kosmicznej przestrzeni?
Jeden z wątków rozmowy opiera się na rozważaniach na temat hipotezy wygłoszonej przez Elona Muska, przez jednych uważanego za genialnego wizjonera, przez drugich zaś za szalonego biznesmena, który stwierdził, że ludzkość musi rozprzestrzenić się poza Ziemię, bo inaczej wyginie.
─ Jest pewien problem z tym, jakie zasoby dostępne są na Ziemi i jak bardzo zmienia się klimat. Jeśli mówimy o skalach dłuższych niż życie najbliższych pokoleń, to rzeczywiście można mieć wątpliwość czy ludzkość będzie tutaj w stanie żyć ─ mówi dr Radosław Poleski z Obserwatorium Astronomicznego UW. ─ Populacja ludzka może znacząco się zmniejszyć. Jest to wciąż bardziej prawdopodobne niż przypuszczenia, że ludzkość przeniesie się na Marsa czy na Księżyc. Być może niewiele osób będzie mogło orbitować wokół Ziemi ─ stwierdza astrofizyk.
Rozmowa z cyklu „Nauka nadaje” z dr. Radosławem Poleskim z Obserwatorium Astronomicznego UW, źródło: CWiD UW.
Czy wiesz, że…?
- „Lem 2021. Widziałem przyszłość” to oficjalne hasło obchodów roku Lema, które zostało ogłoszone przez Instytut Polska Przyszłości im. Stanisława Lema.
- W warszawskiej dzielnicy Wawer, na ścianie Wawerskiego Centrum Kultury (filia Aleksandrów) znajduje się mural inspirowany twórczością Stanisława Lema. Za jego projekt i realizację odpowiadała malarka młodego pokolenia Agnieszka Koba, która razem z mieszkańcami dzielnicy stworzyła wielkoformatowy obraz. Na muralu znalazł się profil Salwadora Dalego z wąsem, na którym przysiadają kosmiczne muchy Lema. Po wnętrzu statku przechadza się kot, a właz spinają układy scalone. Podczas tworzenia muralu użyto specjalnych farb światłoczułych, które po naświetleniu w dzień oddają światło nocą, dzięki czemu obraz można podziwiać całą dobę.
- Imieniem Stanisława Lema nazwano planetoidę nr 3836 oraz pierwszego polskiego satelitę naukowego.
- Stanisław Lem otrzymał kandydaturę do literackiej Nagrody Nobla, którą ostatecznie przyznano Czesławowi Miłoszowi w 1980 r.
- Pisarz z wykształcenia był lekarzem, ale nie pracował w zawodzie.
- Patronami roku 2021 są też: kard. Stefan Wyszyński, Cyprian Kamil Norwid, Krzysztof Kamil Baczyński, Tadeusz Różewicz. 2021 jest także rokiem Konstytucji 3 maja.
