Ostatni sezon wykopaliskowy w armeńskim Metsamor dostarczył kolejnych informacji o funkcjonowaniu miasta oraz zamożności jego mieszkańców. Dotychczasowe odkrycia ekspedycji w Metsamor, w której uczestniczą naukowcy z UW, są obecnie prezentowane na wystawie w Erywaniu.

Badacze z Wydziału Archeologii oraz Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego UW pracują w Armenii od dziesięciu lat. Ekspedycją w Metsamor, które znajduje się w Dolinie Ararackiej, kieruje prof. Krzysztof Jakubiak z Wydziału Archeologii UW oraz prof. Ashot Piliposyan ze Służby ds. Ochrony Dziedzictwa Historycznego i Kulturowych Muzeów-Rezerwatów Armenii.

Nowe odkrycia w Dolinie Araratu

Jesienny sezon wykopalisk w Metsamor dostarczył nowych informacji o funkcjonowaniu miasta oraz o zamożności jego mieszkańców, którzy żyli na przełomie drugiego i pierwszego tysiąclecia p.n.e.

We wschodniej części tzw. dolnego miasta archeolodzy odsłonili pozostałości bardzo dużej budowli, najprawdopodobniej publicznej. Jej charakterystyczną cechą jest dobrze zachowana prostokątna sala kolumnowa. Kolumnada oryginalnie składała się z dwóch rzędów drewnianych kolumn podtrzymujących trzcinowy dach z drewnianym belkowaniem. Naukowcy odsłonili dziewięć kamiennych baz pod kolumny oraz dobrze zachowane spalone fragmenty belek i poszycia dachu.

Wspierając się wynikami datowania radiowęglowego jednej ze spalonych belek, badacze określili, że salę kolumnową wykorzystywano we wczesnej epoce żelaza, między końcem XI a początkiem IX wieku p.n.e. To czyni ją jedną z najstarszych tego typu konstrukcji z terenów południowego Kaukazu i wschodniej Anatolii. Pomieszczenie było najprawdopodobniej wykorzystywane gospodarczo. Jego dokładną funkcję pomogą określić prowadzone obecnie analizy archeobotaniczne i geochemiczne.

Zdaniem badaczy duża budowla publiczna w centrum dolnego miasta pozwala sądzić, że Metsamor był dobrze zorganizowanym ośrodkiem miejskim na długo przed opanowaniem tych terenów przez królestwo Urartu. Świadczą o tym również pozostałości po regularnej zabudowie mieszkalnej wzniesionej wzdłuż częściowo brukowanych ulic.

Archeolodzy odnaleźli też nienaruszony grób skrzynkowy datowany na koniec późnej epoki brązu (1300–1200 p.n.e.), w którym znajdują się dwa bogato wyposażone pochówki. Podczas eksploracji komory grobowej naukowcy odnaleźli ponad sto paciorków i zawieszek ze złota, kilkanaście kompletnych naczyń ceramicznych oraz unikatową fajansową flaszę, zaimportowaną z pogranicza syryjsko-mezopotamskiego, a także pozostałości drewnianego łoża pogrzebowego.

Wystawa prezentująca skarby z Metsamoru

W Muzeum Historii Armenii w Erywaniu do 25 lutego trwa wystawa prezentująca dotychczasowe odkrycia armeńsko-polskiej ekspedycji w Metsamor.

Na wystawie można podziwiać m.in. naczynia do przechowywania zboża z IX wieku p.n.e., pieczęć cylindryczno-stemplową z okresu królestwa Urartu (VIII–VI wiek p.n.e.), zabytki kościane, elementy uprzęży końskiej z VII wieku p.n.e, antyczne naczynia szklane i dekorowane szpile czy złote i brązowe zawieszki oraz części naszyjników. Większość złotych ozdób prezentowanych podczas wystawy została odkryta w trakcie ostatniego sezonu badawczego.

Wystawa o badaniach w Metsamor jest częścią obchodów 30-lecia nawiązania armeńsko–polskich stosunków dyplomatycznych. Organizatorami wystawy są Ambasada RP w Erywaniu, Służba ds. Ochrony Dziedzictwa Historycznego i Kulturowych Muzeów-Rezerwatów Armenii, Muzeum Historii Armenii i Muzeum Etnograficzne Sardarapad. Ekspozycję przygotowali prof. Aszot Piliposyan i Hasmik Simonyan.