– Poznanie mechanizmów odpowiadających za szybkość i kierunek zmian w zasięgu gatunków jest niezmiernie ważne. Pozwala bowiem zrozumieć ewolucję różnorodności biologicznej oraz może przyczynić się do zapewnienia jej skutecznej ochrony – mówi prof. Bogdan Jaroszewicz z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Wydziału Biologii UW, który wraz z międzynarodowym zespołem naukowców opublikował wyniki badań wskazujące na to, że zmiany środowiskowe mogą wpływać na rozmieszczenie geograficzne gatunków w nieoczekiwany sposób.

Prof. Bogdan Jaroszewicz z Białowieskiej Stacji Geobotanicznej (Wydział Biologii UW) jest jednym ze współautorów artykułu Nieoczekiwany zachodni kierunek zmian zasięgu europejskich roślin leśnych pod wpływem depozycji azotu (Unexpected westward range shifts in European forest plants links to nitrogen deposition), który został opublikowany w „Science”.

Międzynarodowy zespół badaczy w sposób ilościowy określił wielodekadowe zmiany w rozmieszczeniu europejskich roślin leśnych i powiązał je z kluczowymi czynnikami wpływającymi na zmiany rozmieszczenia różnorodności biologicznej lasów. Badania miały na celu zweryfikowanie powszechnego naukowego przekonania, że wraz z postępującą zmianą klimatu zasięgi gatunków przesuwają się w kierunku bieguna.

Wyniki analiz opublikowane przez badaczy w czasopiśmie „Science” sugerują, że nowe stanowiska gatunków niekoniecznie pojawiają się na północ od aktualnego zasięgu gatunku, ponieważ w przypadku wielu europejskich leśnych gatunków roślin bardziej prawdopodobny jest kierunek zachodni.

– Od lat ekolodzy debatują na temat tempa migracji gatunków lądowych, które jest wielokrotnie mniejsze niż tempo ocieplenia klimatu. Rozważane są w związku z tym działania określane terminem „migracji asystowanej”, polegające na przenoszeniu przez człowieka gatunków ze stanowisk zanikających na stanowiska, gdzie warunki klimatyczne są już dla nich odpowiednie, ale gdzie one jeszcze nie dotarły – mówi prof. Bogdan Jaroszewicz.

– Współcześnie klimat zmienia się w tak niespotykanym tempie, że poznanie mechanizmów odpowiadających za szybkość i kierunek zmian w zasięgu gatunków jest niezmiernie ważne. Pozwala bowiem zrozumieć ewolucję różnorodności biologicznej oraz może przyczynić się do zapewnienia jej skutecznej ochrony – podkreśla badacz.

Liderem zespołu przygotowującego publikację była grupa badawcza Forest & Nature Lab Uniwersytetu Gandawskiego w Belgii. W pracach nad przygotowaniem manuskryptu współpracowało ze sobą 40 naukowców reprezentujących ponad 30 instytucji naukowych z Polski i całej Europy.