Zespół badaczy pod kierunkiem prof. Mikołaja Zapalskiego z Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego opisał niezwykle kompletną rafę z wczesnego dewonu znalezioną na stanowisku Wee Jasper w australijskiej Nowej Południowej Walii. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Gondwana Research”.

Zespół badaczy pod kierunkiem prof. Mikołaja Zapalskiego z Wydziału Geologii UW opisał niezwykle kompletną skamieniałą rafę sprzed 395 mln lat, tj. z wczesnego dewonu ze stanowiska Wee Jasper w Nowej Południowej Walii w Australii. Ekosystem ten budowany był przez koralowce z wymarłej grupy denkowców, a w toni wodnej pływały bardzo zróżnicowane ryby, głównie tzw. ryby pancerne. Cała rafa rozwijała się na szelfie nieistniejącego dziś kontynentu Gondwany.

Koralowce i ryby

Współczesne rafy koralowe to bardzo złożone ekosystemy, w których kluczową rolę odgrywają koralowce tworzące ten ekosystem (tzw. ecosystem engeneers). Niemniej ważną rolę odgrywają ryby – kontrolują rozrost glonów, regulują populacje bezkręgowców, przyczyniają się do recyklingu substancji odżywczych i wpływają na wzrost samej rafy,np. zgryzając kawałki koralowców. Dotychczas poznane rafy kopalne składały się z koralowców i innych organizmów dna morskiego, a ryby z takich środowisk były niemal nieznane.

Współczesne rafy mezofotyczne rozwijają się na średnich głębokościach (30–150 m) i budowane są przez koralowce będące w symbiozie z glonami – zooksantellami. Ze względu na ograniczone na takich głębokościach naświetlenie koralowce mezofotyczne charakteryzują się płaskimi koloniami, przystosowanymi do wyłapywania światła (niezbędnego dla glonów) na zasadzie „paneli słonecznych”. Właśnie taki ekosystem, zdominowany przez koralowce płaskie, został opisany na łamach   czasopisma „Gondwana Research”. Oprócz dość ubogiego zespołu koralowców tworzących ekosystem, ślimaków, liliowców i innych organizmów bentonicznych w badanym stanowisku rozpoznano ponad 70 gatunków ryb – od wielkich drapieżników, należących do grupy buchanosteidówzapewne podobnych ekologicznie do współczesnych rekinów, występowały tam przeszukujące dno ryby pancerne czy drobne, zapewne pływające w ławicach drapieżne ryby (rodzaj Taemasacanthus), których szczęki uzbrojone były w liczne ostre zęby.

Rafa paleozoiczna

Badacze uznali ekosystem z Wee Jasper za najpełniejszą znaną rafę paleozoiczną. Mimo, iż tworzą go tylko organizmy już wymarłe, był pod względem funkcjonowania bardzo zbliżony do raf współczesnych. Znalezienie tego ekosystemu na wschodniej krawędzi dawnego kontynentu Gondwany, dowodzi (obok poznanych wcześniej raf z innych paleokontynentów) wielkiego rozprzestrzenienia raf koralowych budowanych przez koralowce symbiotyczne.

W badaniach brali udział prof. Błażej Berkowski z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, prof. S tanisławSkompski z Uniwersytetu Warszawskiego, dr John Pickett ze Służby Geologicznej Nowej Południowej Walii oraz prof. Gavin C. Young z Australijskiego Uniwersytetu Narodowego.