Są we wsiach i miastach. Jest ich kilkudziesięciu. Podglądają, fotografują, filmują i rozmawiają o kulturze lokalnej. To uniwersyteccy antropolodzy z „Kultury oddolnej”.

Spontaniczne inicjatywy kulturalne mieszkańców gmin i działania koordynowane przez instytucje są tematem prac badawczych prowadzonych w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej. Naukowcy przyglądają się relacjom między oddolnymi i odgórnymi aktywnościami kulturalnymi.

– Przygotujemy kilkadziesiąt opracowań (case studies), pozwalających na uchwycenie przecinających się wymiarów polityki kulturalnej, ekonomicznej, administracyjnej, historycznej oraz oddolnych praktyk o różnorodnym charakterze. Będą one podstawą do napisania studium porównawczego, będącego końcowym efektem projektu – zapowiadają uczestnicy przedsięwzięcia.

Prace są prowadzone w sześciu modułach. „Tradycyjni i medialni” to pierwsza część badań. Etnografowie w ubiegłym roku przez sześć miesięcy rozmawiali z mieszkańcami miejskich i wiejskich terenów gmin Nowogród i Kolno w zachodniej części województwa podlaskiego. Interesowało ich, jak tamtejsi mieszkańcy uczestniczą w kulturze, czy i jakie akcje kulturalne podejmują i jaka kultura lokalna jest dla nich najbardziej interesująca.

Drugi moduł „Życie kulturalne” dotyczy kurpiowskiej gminy Kadzidło, trzeciej co do wielkości gminy na Mazowszu. Jej obszar to 259 km². Antropolodzy rozmawiali już ze śpiewakami z regionalnych, folklorystycznych zespołów.

Trzecia cześć „Działanie w kulturze” polega na obserwacji, w jaki sposób mieszkańcy Południowego Mazowsza – okolic Szydłowca i Przysuchy (Ostałówek, Zaława, Broniów, Cukrówka) – spontanicznie tworzą kulturę. Są to obszary wiejskie, oddalone od dużych miast, często dotknięte problemami ekonomiczno-społecznymi, np. bezrobociem i migracjami zarobkowymi.

W czwartej części badań „Aktywności miejskie” antropologowie skoncentrują się na aktywnościach społeczno-kulturalnych podejmowanych przez mieszkańców i lokalne ośrodki kulturalne. Zbadają wpływ lokalnych czynników kształtujących politykę na sposób realizacji działań kulturalnych.

Dwa ostatnie moduły rozpoczęły się w tym roku: „Lokalne wymiary pamięci” oraz „Swojskość i obcość w mieście”.