Na Uniwersytecie Warszawskim powstaje system, który ułatwi pracę lekarzom prowadzącym operacje z użyciem mikroskopów. Dzięki cyfrowej przystawce i lekkim okularom trójwymiarowy obraz pola operacji wyświetli się na specjalnym monitorze. To jednak tylko wstęp do stworzenia w pełni cyfrowego mikroskopu operacyjnego, który będzie stanowił prawdziwą rewolucję w obrazowaniu podczas tego typu operacji.
Projekt zatytułowany D-ReS realizowany jest pod kierownictwem dr. hab. Piotra Wasylczyka z Zakładu Optyki w Instytucie Fizyki Doświadczalnej na Wydziale Fizyki UW. Dzięki układowi opto-elektronicznemu z UW operatorzy nie będą musieli przez długi czas nieruchomo patrzeć w okulary mikroskopu optycznego. Pierwszy element systemu do trójwymiarowego cyfrowego obrazowania mikroskopowego dla chirurgii oka i neurochirurgii jest już gotowy. To głowica przystosowana do najbardziej popularnych w Polsce mikroskopów operacyjnych.
Komfort pracy lekarzy i lepszy dostęp do obrazu z pola operacji
– Nasz system zwiększy ergonomię całego środowiska operacyjnego. Dla lekarzy oznacza to przede wszystkim wygodniejszą pracę i mniejsze zmęczenie w porównaniu do działania przy standardowym mikroskopie optycznym, który ma bardzo ograniczone pole widzenia. Każdy ruch głową oznacza przynajmniej częściową utratę obrazu. Warto dodać, że operatorzy pracują często przez wiele godzin w niezbyt komfortowej pozycji. Przy tym to, co się faktycznie dzieje w polu pracy, widzi jedynie operujący lekarz, czasem również asystent bądź student. Nasz system sprawi, że obraz prowadzonych działań i aktualna sytuacja w polu operacyjnym będzie dostępna także dla pozostałych członków zespołu. Ostatecznie oznacza to szybsze i bardziej bezpieczne operacje – mówi dr hab. Piotr Wasylczyk.
System będzie umożliwiał wzbogacanie obrazu o dodatkowe elementy tzw. rozszerzonej rzeczywistości (AR – Augmented Reality), co pozwoli np. przedstawiać informacje pomiarowe. System ma także ogromny walor edukacyjny: operacji na żywo może przyglądać się grupa studentów lub lekarzy szkolących się w danej procedurze.
Działający prototyp będzie gotowy do końca tego roku. Później we współpracy z lekarzami prowadzącymi operacje mikroskopowe będzie on doskonalony.
Budowę systemu D-ReS wspiera Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii UW (UOTT), który przyznał grant na prace przedwdrożeniowe. – To szansa na dostarczenie prawdziwie rewolucyjnego rozwiązania – w pierwszej kolejności dla okulistyki, ale także neurochirurgii czy stomatologii. Być może znajdzie ono zastosowanie także w innych obszarach – mówi Robert Dwiliński, dyrektor UOTT.
Operacje w mikroskali
Zaćma to tylko jedna z chorób, którą można leczyć przy pomocy wykonywanej pod mikroskopem operacji. Mikroskop operacyjny to specjalne urządzenie optyczne służące wykonywaniu precyzyjnych zabiegów medycznych w niewielkich przestrzeniach. Obecnie to głównie domena okulistów i neurochirurgów.
Pierwsze urządzenia tego typu pojawiły się w połowie ubiegłego wieku. Obecnie poziom specjalizacji jest tak duży, że najwięksi producenci oferują odrębne urządzenia do operacji neurochirurgicznych, operacji siatkówki, katarakt i rogówki, operacji otolaryngologicznych czy operacji kręgosłupa. Z mikroskopów operacyjnych korzystają także chirurdzy plastyczni, a także ginekolodzy wykonujący kolposkopie oraz stomatolodzy np. leczący kanałowo zęby.