20 listopada w czasopiśmie „Nature” ukazała się publikacja, której współautorami są pracownicy Obserwatorium Astronomicznego UW: prof. Tomasz Bulik i Małgorzata Curyło. Artykuł opisuje pierwsze odkrycie błysku promieniowania gamma w zakresie bardzo wysokich energii (VHE).

Błyski promieniowania gamma są skutkiem kosmicznych eksplozji i trwają krótko, zazwyczaj kilkadziesiąt sekund. Są to najjaśniejsze rozbłyski znane we wszechświecie. Przez długi czas po błysku obserwuje się poświatę. Energia krótkiego błysku gamma emitowana jest w postaci fotonów ok. miliona razy bardziej energetycznych niż fotony światła widzialnego.

Odkrycie opisane w „Nature” miało miejsce w lipcu 2018 roku. Dokonał go zespół naukowców z obserwatorium astronomicznego H.E.S.S. (High Energy Stereoscopic System). Rozbłysk w kosmosie nastąpił 20 lipca 2018 roku. Część nieba, z której pochodził błysk gamma, stała się obserwowalna dla sieci teleskopów H.E.S.S. dziesięć godzin po rozbłysku. Wówczas zespół naukowców rozpoczął obserwacje, licząc na zarejestrowanie poświaty błysku w zakresie bardzo wysokich energii. Dwugodzinne obserwacje wykazały istnienie nowego źródła w tym samym miejscu, co wykryta poświata optyczna. Takiego odkrycia oczekiwano już od ponad dziesięciu lat, jednak nowością jest obserwacja poświaty przez tak długi czas po błysku.

Obserwatorium astronomiczne H.E.S.S. (High Energy Stereoscopic System) w Namibii zajmuje się obserwacją centrum Drogi Mlecznej w promieniach gamma bardzo wysokich energii. Działa w nim około 260 naukowców reprezentujących blisko 40 instytucji z 13 państw. W najnowszym odkryciu brali udział Polacy nie tylko z UW, ale i UJ, PAN, UMK.