Misja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW prowadzi pierwsze w historii badania cmentarza monastycznego w średniowiecznej Nubii w Sudanie. Zastosuje najnowocześniejsze metody badawcze.

Archeolodzy chcą zrekonstruować lokalne zwyczaje pogrzebowe w okresie sudańskiego średniowiecza i warunków życia w pustynnym środowisku północnego Sudanu, a także rozwiązać zagadkę pochodzenia mnichów.

Badania do niedawna koncentrowały się na ruinach średniowiecznego klasztoru w Ghazali, w północnym Sudanie, funkcjonującego pomiędzy VII a XIII wiekiem. Dzięki uzyskaniu finansowania z Qatar-Sudan Archaeological Project projekt poszerzono o badania cmentarza. W ciągu kilkumiesięcznego sezonu wykopaliskowego przebadano ponad 80 grobów.

Interesujące dla archeologów pracujących pod kierownictwem dr. Artura Obłuskiego, dyrektora Stacji Badawczej CAŚ UW w Kairze, okazały się wyniki badań antropologicznych szczątków ludzkich z Cmentarzyska Południowego prowadzone przez Joannę Ciesielską z Uniwersytetu Warszawskiego i Roberta Starka z kanadyjskiego McMaster University. Ponad 95% szkieletów należało do dorosłych mężczyzn w wieku od 20 do ponad 50 lat. Fragment steli nagrobnej zapisanej w języku greckim upamiętniał mnicha, który zmarł w wieku 90 lat, po ponad 60 latach w służbie kościoła.

Z Ghazali pochodzi drugi co do wielkości znany do tej pory zespół inskrybowanych nagrobków w całej średniowiecznej Nubii. Do tej pory znaleziono ponad 200 fragmentów stel z modlitwami czy informacjami na temat życia pochowanych. Odkrycie to ma szczególnie duże znaczenie ze względu na niewielką ilość źródeł pisanych z terenu średniowiecznych królestw chrześcijańskich w Sudanie.

Misja CAŚ UW, jako pierwsza polska misja w dolinie Nilu, zastosuje również najnowocześniejsze metody badania materiałów biologicznych pochodzących z wykopalisk. Zastosowanie badań izotopowych do sprawdzenia szczątków zmarłych mnichów pozwoli na rozwiązanie zagadki ich pochodzenia. Naukowcy spierają się, czy mnisi zamieszkujący ten klasztor byli rdzennymi Nubijczykiami, czy też pochodzili z kraju północnego sąsiada, co sugeruje duża popularność języka koptyjskiego używanego w Egipcie. Badania izotopowe pozwolą również określić, czym żywili się mnisi z Ghazali.

Teren badań misji CAŚ UW w Ghazali można zwiedzać wirtualnie na stronie nubianmonasteries.uw.edu.pl