„Umma” po arabsku to „wspólnota”. Tak brzmi skrótowiec tytułu badań dr. Artura Obłuskiego z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej – „Urban Metamorphosis of the community of a Medieval African capital city”. To na nie Europejska Rada ds. Badań przyznała mu Starting Grant w wysokości prawie 1,5 mln euro. Archeolog będzie analizował upadek królestwa Makurii w średniowiecznej Nubii i powstawanie na terenie jego stolicy nowej społeczności.
Dr Artur Obłuski jest pierwszym archeologiem w Polsce, który otrzymał najbardziej prestiżowy europejski grant na badania. Finansowanie przyznała Europejska Rada ds. Badań (European Research Council), która wspiera naukowców prowadzących przełomowe i odkrywcze przedsięwzięcia.
Dr Obłuski pracuje w stacji badawczej Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW im. Kazimierza Michałowskiego w Kairze. – Mój doktorat był poświęcony powstawaniu królestw w średniowiecznej Nubii. Teraz będę zajmował się upadkiem tych królestw i powstawaniem nowych społeczności. Po upadku Makurii, która była jednym z największych państw terytorialnych w średniowieczu obejmującym terytorium Hiszpanii i Francji razem wziętych, na terenie jej stolicy powstało niewielkie pod względem obszaru królestwo prowadzące ożywione kontakty handlowe zarówno z Dalekim Wschodem, jak i z Europą – opowiada. – Będę śledził nie tylko rozpad jednej państwowości i tworzenie nowego organizmu społecznego, ale także zmianę religijną. Średniowieczne państwa nubijskie były państwami chrześcijańskimi. Nowe królestwo w Dongoli było społecznością muzułmańską.
Dongola leży na terenie dzisiejszego Sudanu. Swój rozkwit jako stolica Makurii przeżywała między IX a XIII w. Później, na początku XV w., ciągle zamieszkiwało ją kilkanaście, jeśli nie kilkadziesiąt tysięcy ludzi. – W swoim projekcie postawiłem tezę: mimo, że dwór królewski wyprowadził się ze stolicy w 1364 r., to część społeczności została i weszła w interakcję z zislamizowanymi plemionami arabskimi, które napływały na ten teren. Chciałbym zbadać naturę tej interakcji: czy to był konflikt, czy porozumienie, dzięki któremu nowe państwo mogło powstać tak szybko – bo w ciągu 100 lat – i osiągnąć wysoki poziom rozwoju – tłumaczy dr Artur Obłuski.
Duża część badań będzie prowadzona w terenie. Grupa dr. Obłuskiego w ciągu 4 lat spędzi 16 miesięcy w Sudanie. Uniwersyteccy naukowcy odwiedzą też Archiwum Państwa Ottomańskiego w Stambule. Będą pierwszymi naukowcami, którzy w tym miejscu będą szukać dokumentów dotyczących Dongoli.
Badania „Umma” mają interdyscyplinarny charakter. Zespół naukowy dr. Obłuskiego będzie korzystał z najnowocześniejszych metod badawczych łączących takie dziedziny, jak archeologia, fizyka, biologia i chemia. Badania geofizyczne czy badania izotopów stałych będą służyły poznaniu historii ludzkości.
Obejrzyj krótki film, na którym dr. Artur Obłuski opowiada o swoich badaniach