11 kwietnia poznaliśmy propozycje lokalizacji jednego z dwóch obserwatoriów astronomicznych, które powstaną w ramach międzynarodowego projektu Cherenkov Telescope Array (CTA). Miejsca zostały wytypowane przez delegatów 12 państw, w tym Polski, biorących udział w przedsięwzięciu.
Namibia, Chile albo Argentyna
Większość głosów zdobyły dwie lokalizacje o znakomitych warunkach pogodowych, niezbędnych dla obserwacji: Aar w Namibii oraz Europejskie Obserwatorium Południowe w Chile. Trzecie „zapasowe” miejsce to Leoncito w Argentynie. Ostateczna decyzja zostanie podjęta do końca roku i będzie zależała od wyniku negocjacji z państwami, w których miałoby powstać obserwatorium. Druga placówka CTA, na półkuli północnej, powstanie prawdopodobnie w Hiszpanii, Meksyku albo w Stanach Zjednoczonych.
Niezbędny raport
Polska strona, która obok Niemiec i Francji jest jednym z inicjatorów projektu CTA, odegrała znaczącą rolę przy wytypowaniu miejsc pod budowę obserwatorium. Szefem grupy roboczej oceniającej warunki w miejscach, gdzie miałyby powstać obserwatoria był prof. Tomasz Bulik z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
– W kilkunastu krajach koordynowałem działania zmierzające do powstania szczegółowego raportu, uwzględniającego przede wszystkim warunki pogodowe, ale również ekonomiczne, społeczne oraz ocenę ryzyka – wyjaśnia prof. Bulik. W ramach tych badań w każdej z dziewięciu rozpatrywanych lokalizacji założono stacje pogodowe i kamery szerokokątne. Pozyskane z nich wyniki połączono z analizą danych satelitarnych oraz symulacji numerycznych pogody, co pozwoliło na zaprezentowanie rzetelnej oceny każdego z proponowanych miejsc.
– Wybór miejsca to ważny element procesu powstania obserwatorium, dlatego też tak istotne jest zaangażowanie i wsparcie ze stron instytucji finansujących budowę CTA oraz delegatów krajów zaangażowanych w podjęcie tej decyzji – mówi kierujący całym projektem prof. Werner Hofmann z Instytutu Maxa Plancka w Heidelbergu.
Największe i najnowocześniejsze
Cherenkov Telescope Array (w skrócie CTA – zespół teleskopów Czerenkowa) to międzynarodowe przedsięwzięcie, którego celem jest uruchomienie najnowocześniejszego i zarazem największego na świecie obserwatorium astrofizycznego, przeznaczonego do badań Wszechświata w zakresie promieniowania gamma. Teleskopy CTA mają dostarczyć astronomom i fizykom nowe informacje o wysokoenergetycznych procesach zachodzących we Wszechświecie.
W projekt zaangażowanych jest ponad 1000 naukowców i inżynierów z 28 krajów świata. Polskę reprezentuje Uniwersytet Warszawski oraz 8 innych ośrodków naukowych – łącznie ponad 70 astrofizyków, elektroników, informatyków i inżynierów kilku innych specjalności.
