Dr Piotr Szwedziak z Centrum Nowych Technologii został laureatem grantu Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej. Naukowiec prowadzi badania dotyczące archeonów – przodków eukariontów – i ich ewolucji. Installation Grant instytucja przyznaje młodym liderom grup badawczych na utworzenie laboratoriów w macierzystych ośrodkach. W tym roku EMBO nagrodziła dziewięciu badaczy, pięciu z nich pracuje w polskich instytucjach naukowych.
EMBO to organizacja międzynarodowa zrzeszająca ponad 1800 wybitnych badaczy zajmujących się biologią molekularną. To prestiżowa instytucja wspiera utalentowane osoby w osiągnięciu jak najlepszych wyników prac badawczych. O EMBO Installation Grant mogą ubiegać się naukowcy z Czech, Polski, Portugalii i Turcji. Przyznawany jest na okres od trzech do pięciu lat. Dzięki dotacji – pięćdziesięciu tysiącom euro rocznie – naukowcy tworzą i rozwijają laboratoria w rodzimych ośrodkach.
W tegorocznej edycji EMBO wyróżniła dziewięciu młodych naukowców. Wśród nich jest dr Piotr Szwedziak, który w ramach Międzynarodowej Agendy Badawczej ReMedy w Centrum Nowych Technologii bada archeony w kontekście ewolucji organizacji komórkowej.
– Świat żywy można podzielić na organizmy eukariotyczne i prokariotyczne. Eukarionty mają w swoich komórkach jądro komórkowe. To organizmy, które znajdują się na samym szczycie drabiny ewolucyjnej – ssaki, rośliny, owady. Prokarionty to proste organizmy, np. bakterie i archeony – wyjaśnia dr Piotr Szwedziak. – Wraz z moim zespołem badamy, jak architektura komórek eukariotycznych wyewoluowała z komórek prokariotycznych. Chcemy dowiedzieć się, w jaki sposób, tak skomplikowana struktura, jak np. komórka ludzka mogła powstać. Żeby to zrozumieć używamy metod biologii strukturalnej i biochemii. Naszym głównym narzędziem jest mikroskop krioelektronowy – mówi laureat grantu EMBO.
Mikroskopia krioelektronowa jest technologią pozwalającą na obrazowanie biocząsteczek z atomową rozdzielczością.
– Obecnie nie sposób sobie wyobrazić nowoczesnej biologii strukturalnej bez takiego urządzenia. W 2017 roku Akademia Szwedzka przyznała Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii badaczom, którzy udoskonalili mikroskopię krioelektronową – zaznacza naukowiec.
Dr Piotr Szwedziak jest kierownikiem Laboratorium Strukturalnej Biologii Komórki Centrum Nowych Technologii w ramach Międzynarodowej Agendy Badawczej ReMedy. Rozprawę doktorską dotyczącą podziału komórkowego u bakterii obronił na Uniwersytecie w Cambridge, pracując w Laboratorium Biologii Molekularnej w Cambridge, prestiżowej instytucji, której badacze zdobyli 12 nagród Nobla. Przed przyjazdem na UW pracował również na stanowisku postdoca na Politechnice Federalnej w Zurychu (ETH Zurich), gdzie prowadził badania dotyczące sekrecji w bakteriach. Na UW przyjechał w maju 2019 roku.
Oprócz dr. Piotra Szwedziaka, w tegorocznej edycji EMBO Installation Grant otrzymały jeszcze cztery osoby z polskich ośrodków naukowych: dr Rafał Mostowy i dr Yusuke Azuma z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr Aleksandra Pekowska oraz dr. Grzegorz Sumara z Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN.
Pełna lista laureatów jest dostępna na stronie EMBO.