Europejska Karta Naukowca
Komisja Europejska, rozumiejąc, że wzrost konkurencyjności Europy jest ściśle powiązany z rozwojem badań i gospodarki opartej na wiedzy, opracowała zalecenia dla krajów członkowskich, których celem jest stworzenie atrakcyjnego i otwartego rynku pracy dla naukowców obejmującego całą wspólnotę. Rekomendacje opublikowano w 2005 roku w formie Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych.
W Karcie spisano prawa i obowiązki pracowników naukowych, ich pracodawców, a także instytucji finansujących badania poprzez przyznawanie grantów. Autorom dokumentu przyświecała myśl, by podnieść atrakcyjność zawodu naukowca oraz zwiększyć mobilność badaczy, nie tylko międzynarodową, lecz również międzysektorową, a więc pomiędzy nauką a biznesem. Zalecenia zebrane w Kodeksie mają z kolei sprawić, by zasady rekrutacji były otwarte dla wszystkich, bardziej przejrzyste i porównywalne na poziomie międzynarodowym.
W zasadach uczestnictwa w programach ramowych Unii Europejskiej w zakresie badań, rozwoju i innowacji, w tym w programie Horyzont 2020 zawarto odwołanie do zasad Karty i Kodeksu odzwierciedlonych w umowach grantowych z instytucjami realizującymi projekty. Sami beneficjenci programu powinni zaś dążyć do wypełnienia wszystkich zaleceń zawartych w dokumentach.
Aby podkreślić znaczenie Karty i Kodeksu, Komisja Europejska przyznaje instytucjom, które dostosowały swoje wewnętrzne przepisy i procedury do jej zaleceń, logo „HR Excellence in Research”. Otrzymanie wyróżnienia jest potwierdzeniem, że uczelnia, instytucja badawcza czy przedsiębiorstwo oferuje przyjazne środowisko pracy naukowej, a obowiązujące w niej zasady rekrutacji są w pełni transparentne.
Wprowadzanie zasad Karty i Kodeksu na UW
Idee, które przyświecały przygotowaniu zaleceń Komisji Europejskiej odnośnie warunków pracy naukowców i ich rekrutacji, są spójne z wieloma zapisami uwzględnionymi w uchwalonych w ostatnich latach na Uniwersytecie Warszawskim dokumentach, m.in. Strategii średnioterminowej UW na lata 2014–2018. Dostosowanie wewnętrznych procedur do zaleceń zebranych w Karcie i Kodeksie jest postrzegane przez Uniwersytet jako kolejny krok w realizacji celów strategicznych uczelni, takich jak zapewnienie pracownikom jak najlepszych warunków rozwoju oraz przyciąganie na uczelnię naukowców z zagranicy prowadzących badania na najwyższym poziomie.
4 lipca 2014 roku prof. Marcin Pałys, rektor UW w latach 2012–2020, powołał Komisję ds. Europejskiej Karty Naukowca i Kodeksu Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych. 28 sierpnia rektor UW podpisał Deklarację poparcia dla stosowania zasad Europejskiej Karty Naukowca oraz Kodeksu Postępowania przy rekrutacji pracowników.
Komisja powołana przez rektora w pierwszej kolejności przeanalizowała uniwersyteckie przepisy i wewnętrzne procedury pod kątem ich zgodności z europejskimi zaleceniami. Następnie we współpracy z Pracownią Ewaluacji Jakości Kształcenia UW przeprowadzono wśród pracowników i doktorantów ankietę, której celem była ocena stosowania na Uniwersytecie postanowień zawartych w Karcie oraz Kodeksie. Badania prowadzono od 15 grudnia 2014 roku do 15 stycznia 2015 roku. Pytania zawarte w ankiecie dotyczyły czterech bloków tematycznych: warunków pracy, rekrutacji, relacji z opiekunem naukowym, a także ogólnych zasad i wymagań obowiązujących naukowców. Prace nad raportem podsumowującym badanie zakończono 31 marca 2015 roku. Na podstawie analizy przepisów i procedur oraz wyników ankiety komisja przygotowała plan działania, szczegółowo omawiający zmiany, których trzeba dokonać na Uniwersytecie, by uczelnia spełniała wszystkie standardy uwzględnione w obydwu dokumentach europejskich.
Instytucje, które dostosowują swoje wewnętrzne przepisy do zaleceń zawartych w europejskich dokumentach, otrzymują od Komisji Europejskiej wyróżnienie „HR Excellence in Research”. 4 lipca 2016 roku Komisja wyróżniła w ten sposób Uniwersytet Warszawski.
W lipcu 2018 roku, dwa lata po uzyskaniu wyróżnienia, dokonano na UW wewnętrznej oceny dotyczącej postępów we wdrażaniu zasad Karty i Kodeksu (Internal Review) i przedstawiono Komisji Europejskiej zaktualizowany plan działań na kolejne trzy lata. Eksperci wybrani przez KE docenili dotychczasowe wysiłki UW na rzecz wdrażania zasad Karty i Kodeksu i zaakceptowali raport z oceny wewnętrznej. Kolejna ocena okresowa zostanie dokonana w 2021 roku przez wyznaczonych przez KE ekspertów zagranicznych.
Przykłady działań w ramach Strategii rozwoju zasobów ludzkich w UW
→ Vademecum zatrudnienia
→ Welcome Point UW – portal dla studentów zagranicznych
→ Równościowa strona uniwersytecka „Równoważni”
→ Poradnik antydyskryminacyjny dla osób studiujących i zatrudnionych na UW
→ Office for International Research and Liaison
→ Mobilność naukowa i edukacyjna na UW (wyszukiwarka ofert wyjazdowych)
