W zasypanym grobowcu położonym poniżej kaplicy Hathor w Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari Polsko-Egipska Ekspedycja Archeologiczno-Konserwatorska odkryła kilkaset darów wotywnych dla bogini Hathor, patronki nekropoli tebańskiej i opiekunki zmarłych. W 2021 roku naukowcy pracowali w tym terenie dwukrotnie, wiosną i jesienią.

Od 2020 roku intensywne prace konserwatorskie w świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari objęły Kaplicę Hathor znajdującą się po południowej stronie Środkowego Tarasu świątyni. Zadaniem naukowców było zabezpieczenie bogatej dekoracji kaplicy i udostępnienie jej dla zwiedzających. Na początku 2021 roku podjęli prace wykopaliskowe zlokalizowane na terenie alei procesyjnej, która prowadziła do Kaplicy. – Choć świątynia Hatszepsut była już wcześniej przedmiotem badań wykopaliskowych kilku zagranicznych ekspedycji, to jednak na jej terenie nadal pozostaje wiele miejsc, które wcześniej umknęły uwadze archeologów – mówi dr Patryk Chudzik z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego UW, kierownik ekspedycji.

– Na zachodnim krańcu alei wiodącej do Kaplicy Hathor, pod koniec XIX wieku, odkryty został grobowiec z okresu panowania Mentuhotepa II, władającego Egiptem 500 lat przed czasami Hatszepsut. Odkrywca grobowca, szwajcarski archeolog Édouard Naville pracujący wówczas dla Egypt Exploration Fund, uznał, że skalne gruzowisko wypełniające wnętrze podziemnego korytarza i komory sarkofagowej nie rokuje na znalezienie jakichkolwiek interesujących zabytków. Najnowsze badania wykopaliskowe ekspedycji CAŚ UW dowiodły jednak zupełnie czegoś innego – dodaje dr Chudzik.

Skarby z gruzowiska

Oprócz pozostałości wyposażenia grobowego pierwotnego właściciela grobowca, w gruzowisku odkryto bogaty depozyt zabytków poświęconych bogini Hathor. Wśród nich znalazły się przede wszystkim niewielkie, fajansowe figurki ukazujące nagie kobiety z długimi warkoczami opadającymi im na ramiona, amulety wyobrażające kobietę z krowimi uszami, gliniane figurki krów oraz liczne naczynia ceramiczne z wymodelowanymi piersiami. Wśród darów znajdowały się liczne fragmenty rzeźb.

– Zwarty charakter znaleziska wyraźnie dowodzi, że wszystkie te przedmioty zostały złożone w grobowcu w podobnym okresie, a stan ich zachowania – większość z nich przetrwała jedynie we fragmentach – wskazuje, że zostały one przyniesione w to miejsce przez kapłanów świątynnych, którzy regularnie zbierali przyniesione do kaplicy wota i składowali je w innych miejscach Deir el-Bahari, tworząc swoiste „wysypiska śmieci”. Konieczność usuwania darów przyniesionych przez wiernych wynikała z dużej popularności kultu Hathor, której głównym miejscem kultu na nekropoli tebańskiej było Deir el-Bahari – wyjaśnia dr Chudzik.