19 kwietnia mija 78 lat od wybuchu powstania w getcie warszawskim. 24 kwietnia obchodzimy 107. rocznicę urodzin Jana Karskiego, który jako jeden z pierwszych, w 1942 roku, przedstawił zachodnim sojusznikom informacje o eksterminacji Żydów na terenie okupowanej Polski. Jego biografii i płynących z niej wnioskom poświęcona będzie debata organizowana przez UW oraz Fundację Edukacyjną Jana Karskiego.
Jan Karski (właśc. Jan Kozielewski) urodził się 24 kwietnia 1914 roku w Łodzi. Ukończył prawo i dyplomację na Uniwersytecie Lwowskim, a także Wołyńską Szkołę Podchorążych Rezerwy. Przed II wojną światową zaczął pracę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. We wrześniu 1939 roku trafił do sowieckiej niewoli. Po przedostaniu się do niemieckiej strefy okupacyjnej uciekł z transportu. Dotarł do Warszawy, gdzie zaangażował się w działalność ruchu oporu.
Był kurierem Polskiego Państwa Podziemnego. Przekazywał tajne instrukcje i rozkazy rządowi polskiemu na uchodźstwie we Francji i w Wielkiej Brytanii. Jedna z jego misji była poświęcona sytuacji Żydów w okupowanej Polsce. Po przedostaniu się do warszawskiego getta i obozu w Izbicy informacje o Zagładzie przekazał przywódcom Wielkiej Brytanii i USA. W 1944 roku w Stanach Zjednoczonych wydano jego książkę „Story of a Secret State”.
Życiorys Jana Karskiego i płynące z niego wnioski będą tematem debaty „Przeszłość i nasza odpowiedzialność. Po co nam dziś Jan Karski?”, organizowanej przez Uniwersytet Warszawski oraz Fundację Edukacyjną Jana Karskiego. Weźmie w niej udział troje absolwentów Instytutu Historycznego UW, profesorowie: Natalia Aleksiun, Włodzimierz Borodziej, Dariusz Stola oraz Ewa Junczyk-Ziomecka, prezeska Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego.
Prof. Natalia Aleksiun, historyczka w Graduate School of Jewish Studies, Touro College w Nowym Jorku. Zajmuje się historią Żydów polskich, dziejami Zagłady i żydowską historiografią. Autorka m.in. Conscious History: Polish Jewish Historians before the Holocaust. Redaktorka naczelna East European Jewish Affairs.
Prof. Włodzimierz Borodziej, historyk na Wydziale Nauk o Kulturze i Sztuce UW. Redaktor naczelny Polskich Dokumentów Dyplomatycznych, wydawanych przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. 2010-216 współdyrektor Imre Kertész Kolleg w Jenie. Przewodniczący Rady Naukowej Domu Historii Europejskiej w Brukseli (2009-2019). Ostatnia publikacja (wraz z Maciejem Górnym): Forgotten Wars: Central and Eastern Europe 1912-1916, Cambridge UP, 2021.
Prof. Dariusz Stola, historyk w Instytucie Studiów Politycznych PAN i członek zespołu OBM UW. Zajmuje się historią stosunków polsko-żydowskich, migracji międzynarodowych i reżimu komunistycznego, opublikował dziesięć książek i ponad sto pięćdziesiąt artykułów. W latach 2014-2019 dyrektor Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN.
Ewa Junczyk-Ziomecka, prezeska Fundacji Edukacyjnej Jana Karskiego, przez sześć lat działała na rzecz powstania Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. Podsekretarz stanu (2006-2008) i następnie (do 2010) sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP. W latach 2010-2014 Konsul Generalna RP w Nowym Jorku, gdzie zainicjowała grupę, która doprowadziła do pośmiertnego odznaczenia Jana Karskiego amerykańskim Medalem Wolności.
„Przeszłość i nasza odpowiedzialność. Po co nam dziś Jan Karski” – wydarzenie na Facebooku >>
