1 października na Uniwersytecie rozpoczął się dwusetny, jubileuszowy rok akademicki.
Prof. Marcin Pałys, rektor UW, w przemówieniu inauguracyjnym przypomniał o najważniejszych wydarzeniach na uczelni w ubiegłym roku i przedstawił pomysły na kolejne lata.
Premier Ewa Kopacz: będę przekonywać radę ministrów do wsparcia UW
W ostatnim roku Uniwersytet powiększył się o dwa nowe gmachy na Ochocie – Centrum Nowych Technologii i Wydziału Fizyki. Jeszcze jesienią zostanie otwarty wyremontowany budynek Instytutu Dziennikarstwa i Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej UW w Chęcinach, w Górach Świętokrzyskich. Na UW są naukowcy, którzy potrafią zrobić użytek z nowoczesnych laboratoriów. – Planujemy budowę nowych budynków, w których mieściłyby się transdyscyplinarne centra badawcze prowadzące badania z humanistyki cyfrowej, analizy wielkich zbiorów danych, nauk ekonomicznych, kognitywistyki i psychologii oraz badań lingwistycznych. W planach mamy Centrum Kompetencji Cyfrowych oraz Centrum Analiz Ekonomicznych, które będą pomagać małym i średnim przedsiębiorstwom wykorzystywać nowoczesne technologie. Na nowe siedziby czekają m.in. wydziały Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Psychologii oraz Orientalistyczny. Chcemy rozbudowy domów studenckich oraz bazy sportowej i kulturalnej. Przyjęliśmy wieloletni program rozwoju Uniwersytetu, w którym m.in. te inwestycje są zapisane. Intensywnie szukaliśmy i szukamy dla niego poparcia w gremiach publicznych – wyliczał prof. Marcin Pałys, rektor UW.
Koncepcje nowych uniwersyteckich pracowni, budynków i remontów są przedstawione w wieloletnim programie wsparcia rozwoju UW „Dobra Inwestycja”, z którym zapoznała się pani premier. – To, co mnie poruszyło – poza treścią, w której bardzo szczegółowo określone są plany UW – mieści się na pierwszej stronie: „Uniwersytet Warszawski jest jedną z kilku polskich instytucji znanych i rozpoznawalnych na świecie. Za sprawą swoich wielkich uczonych, tysięcy rozproszonych po świecie absolwentów, stacji badawczych i naukowych odkryć, współtworzy wizerunek naszego kraju za granicą”. Doceniam determinację pana rektora. Chcę państwu zadeklarować, że będę bardzo mocno przekonywać radę ministrów, żeby ten program w ciągu najbliższych sześciu lat został zrealizowany, a więc: Uniwersytet Warszawski będzie dofinansowany z budżetu państwa – zapewniła Ewa Kopacz.
Wartość studiów
Standardy w nauce i kształceniu na Uniwersytecie to temat, któremu w tegorocznym przemówieniu inauguracyjnym prof. Marcin Pałys poświęcił najwięcej uwagi. Rektor poruszył kwestie wyborów, jakie podejmowane są na uczelni, oraz kierunku, w jakim – jego zdaniem – powinien zmierzać Uniwersytet.
Jedną z funkcji Uniwersytetu jest przekazywanie wiedzy, kształtowanie postaw i wpajanie wartości. – Chciałbym, żeby wszyscy nasi absolwenci mieli po studiach nie tylko odpowiedni zasób informacji, ale by wiedzieli też, co to jest wiedza społecznie cenna, co to są wartości obywatelskie, solidarność, współdziałanie. Nie mam też wątpliwości, że tu od samych studentów – od Was – bardzo wiele zależy – mówił prof. Marcin Pałys.
Uniwersytet jest zobowiązany do przestrzegania najwyższych standardów w dziedzinie kształcenia. Również wtedy, gdy podejmuje decyzje o kierunkach i programach studiów. – Nie wybierajmy rozwiązań, kierując się krótkoterminowymi korzyściami organizacyjnymi czy finansowymi. Ani nie podejmujmy decyzji, które łatwo przychodzą, ale źle wpłyną na wykształcenie studentów. Powinniśmy tworzyć warunki interdyscyplinarnego studiowania, zapewniać studentom możliwość szerokiego udziału w wykładach i seminariach z innych dziedzin i obszarów wiedzy, zachęcać ich do korzystania z otwartych wykładów i do uczestniczenia w projektach badawczych – argumentował rektor.
Sens pracy naukowej
Rektor odniósł się do wzrostu liczby publikacji traktujących tematy naukowe w sposób przyczynkowy. – Skąd się wzięła gorączka publikacyjna, gorączka cytowań, gorączka zbierania punktów? Prof. Jacek Hołówka policzył niedawno, że w Polsce wychodzi blisko 50 kwartalników filozoficznych i zastanawiał się, czy ktokolwiek zna chociaż ich tytuły i czy jest ktoś, kto by je wszystkie chciał mieć na półce – mówił prof. Marcin Pałys i dodawał: – Generowanie licznych publikacji służących głównie uzyskaniu kolejnych stopni i tytułów to nie jest nauka, tylko wygodne przystosowanie się do łatwego przeżycia w ramach systemu. Chciałbym Państwa zachęcić do podejmowania ryzyka. Do podejmowania dużych wyzwań, do stawiania naprawdę ważnych pytań i szukania na nie odpowiedzi. Na tym polega sens pracy naukowej – podejmujemy się jej bez pewności ostatecznego rezultatu.
Prof. Marcin Pałys przekonywał: – Chciałbym, żeby na naszym Uniwersytecie nikt nie czuł się zwolnionym z zachowywania najwyższych standardów. Z naszego postępowania biorą przykład studenci i pracownicy rozpoczynający swoją karierę. A jednocześnie chciałbym, żeby każdy z naszych pracowników miał silne poczucie, że Uniwersytet stwarza warunki do podejmowania odważnych tematów, do zadawania śmiałych pytań. I że potrafi dostrzec starania o najwyższą jakość, i w nauce, i w kształceniu.
Wewnętrzne konkursy grantowe
W wakacje wszyscy pracownicy dostali podwyżki. Pieniądze pochodziły z trzeciej transzy dotacji z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Decyzją rektora zostały przyznane specjalne podwyżki z funduszy własnych UW, które otrzymało stu pracowników mających szczególny wkład w rozwój Uniwersytetu oraz wzrost jego pozycji i prestiżu. Rektor zapowiedział także stworzenie systemu wewnętrznych konkursów na przedsięwzięcia naukowe: – Sytuacja finansowa Uniwersytetu jest na tyle dobra, że warto ją wykorzystać na sfinansowanie kilku, starannie wybranych, cennych strategicznych inicjatyw naukowych – mówił.
Według rektora na Uniwersytecie wciąż za mało jest inicjatyw, które skupiałyby ekspertów różnych dziedzin. Na UW istnieją już eksperymentalne przedsięwzięcia takie, jak Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych, Digital Economy Lab oraz Digital Humanities Lab, które łączą naukowców z różnych wydziałów przy pracach badawczych. UW pełni też funkcję koordynatora największego polskiego konsorcjum zajmującego się cyfrową humanistyką DARIAH-PL (ang. Digital Research Infrastructure for the Arts and Humanities). – Uniwersytet nie może być podzielony na dziedzinowe środowiska, bez kontaktów z innymi naukami, bez kontaktów z innymi ośrodkami, bez rozmowy, wymiany informacji, bez spotkań (sama wymiana maili nie wystarczy). Prowadzenie badań interdyscyplinarnych to jedno z najważniejszych wyzwań – ocenił prof. Marcin Pałys.
Studiowanie, czyli rozwijanie się
O koniecznych zmianach prawnych wspierających badania wspomniał w liście prezydent Andrzej Duda, który podkreślał, jak bardzo ważne jest kształcenie, które może być siłą napędową zmian. – Wspólnota akademicka ma kluczowe znaczenie dla przyszłości Polski. Państwa praca naukowa i dydaktyczna zapewnią ciągłość rozwoju wiedzy i jej przekazywaniu następnym pokoleniom. Na uczelniach dorobek mistrzów i doświadczenie spotyka się z energią i talentem uczniów – odczytała list prezydenta Małgorzata Sadurska, szefowa jego kancelarii.
Elementem, bez którego inauguracja nie może się odbyć, jest immatrykulacja, czyli akt przyjęcia nowych osób do grona studentów. Rektor uroczyście wręczył najlepszym studentom pierwszego roku studiów I, II i III stopnia indeksy.
Pierwszy wykład w tym roku akademickim „Zagrożone języki: wyzwania nauki zaangażowanej” wygłosiła dr Justyna Olko, jedna z czternastu osób w Polsce, które otrzymały prestiżowy grant ERC na badania.
