75% osób z wysokim poziomem FOMO martwi się po otrzymaniu informacji, że ich znajomi bawią się bez nich. Wokół takiego stwierdzenia koncentruje się pierwszy z filmów edukacyjnych dotyczących lęku przed odłączeniem (od relacji społecznych, satysfakcjonujących doświadczeń, informacji), zrealizowany m.in. przez naukowców z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW. Uruchomiono też stronę projektu. Wsparcie komunikacyjne dla cyklicznych badań pt. „FOMO: Polacy a lęk przed odłączeniem” to efekt zwycięstwa w konkursie Centrum Współpracy i Dialogu UW.
Lęk przed odłączeniem jest coraz powszechniejszy. To jeden z częstszych skutków nadużywania technologii cyfrowych. Dotyczy wszystkich, jednak w największym stopniu – młodych użytkowników internetu. Na czym polega, jak sobie z nim radzić i co powinno nas zaniepokoić? W znalezieniu odpowiedzi pomogą filmy edukacyjne dotyczące Fear of Missing Out (FOMO), które powstały w ramach akcji prowadzonej przez naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego oraz ekspertów NASK – Państwowego Instytutu Badawczego i Ogólnopolskiego Panelu Badawczego Ariadna. Pierwszy z nich 19 września zadebiutował w sieci.
Czy jesteśmy sfomowani?
Badanie „FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem” realizowane jest od 2018 roku. Cyklicznie opracowywane raporty popularnonaukowe umożliwiają systematyczną budowę świadomości na temat istnienia FOMO w Polsce, jego skutków i sposobów przeciwdziałania mu. Z danych opublikowanych w najnowszym dokumencie pt. „FOMO 2021. Polacy a lęk przed odłączeniem podczas pandemii” wynika m.in., że: zwiększa się odsetek osób wysoko sformowanych, internauci zmagają się z przeciążeniem informacjami w sieci, rośnie zaangażowanie w media społecznościowe, a wiele respondentów problemowo używa urządzeń cyfrowych, spędzając długie godziny przed ekranami urządzeń.
FOMO: baza wiedzy
Szczegółowe informacje na temat FOMO i „higieny cyfrowej” znajdują się na nowo powstałej stronie www.fomo.wdib.uw.edu.pl. Umieszczono tu dotychczasowe raporty z badań „FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem”, a także dodatkowe opracowania danych, spis publikacji, wystąpień konferencyjnych i odwołania do prac innych popularyzatorów wiedzy zajmujących się tym zjawiskiem. To także miejsce, w którym pojawią się wszystkie informacje o kolejnych przedsięwzięciach podejmowanych w ramach projektu.
– Własne miejsce w sieci daje ogromne możliwości rozwoju projektu, w którym od kilku lat badamy skalę występowania FOMO i zjawisk mu towarzyszących, takich jak np. uzależnienie od smartfonów, nomofobia i zaangażowanie w media społecznościowe – mówi dr hab. Anna Jupowicz-Ginalska, prof. UW, inicjatorka i koordynatorka projektu „FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem”.
FOMO: filmy edukacyjne
Najnowszy raport stał się punktem wyjścia dla akcji edukacyjnej, w ramach której przygotowano krótkie filmy przybliżające FOMO, np. jego objawy, przyczyny i skutki. Filmy będą publikowane na stronie www.fomo.wdib.uw.edu.pl przez kolejne cztery tygodnie. Pierwszy z nich – „FOMO. Gdy moi znajomi bawią się beze mnie” – obrazuje reakcję osoby z wysokim Fear of Missing Out na wiadomość, że w danym momencie jej przyjaciele dobrze spędzają czas bez niej.
– Cykl filmów edukacyjnych jest dla nas szczególny z kilku powodów. Po pierwsze, to narzędzie, które można dowolnie wykorzystać na spotkaniach dotyczących higieny cyfrowej, relacji rówieśniczych lub edukacji medialnej. Po drugie, uatrakcyjnia on nasze działania, zwiększając szanse na ich dalszą popularyzację. Po trzecie, powstał on dzięki zaangażowaniu pracowników oraz – przede wszystkim – studentek i studentów Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, który wspaniale odegrali powierzone im, zróżnicowane role. Można powiedzieć, że to efekt prawdziwie bliskiej i skutecznej współpracy – dodaje prof. Jupowicz-Ginalska.
– Cieszę się, że eksperci NASK już po raz kolejny wzięli udział w projekcie „FOMO. Polacy a lęk przed odłączeniem”, który ma na celu rozpoznanie zjawiska FOMO i przyjrzenie się jego konsekwencjom. Raport z badania pokazał, że potrzebna jest szeroko zakrojona akcja edukacyjna, uświadamiająca użytkowników internetu o potencjalnych skutkach uzależnienia od sieci. Chcemy wspólnie, razem z Wydziałem Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW oraz Ogólnopolskim Panelem Badawczym Ariadna, tworzyć środowisko do szerokiej dyskusji dotyczącej fenomenu FOMO i cyfrowego dobrostanu, łączyć pokolenia, zachęcać zarówno do osobistej refleksji związanej z rolą nowych technologii i urządzeń cyfrowych w naszym życiu, jak i podejmowania działań w kierunku kształtowania zrównoważonych i odpowiedzialnych cyfrowych postaw. Niebawem rozpoczną się prace nad kolejną edycją badania. Mam nadzieję, że jego wnioski pomogą nam jeszcze lepiej działać na polu edukacji cyfrowej – mówi Wojciech Pawlak, dyrektor NASK – Państwowego Instytutu Badawczego.
