Co trzecia osoba w wieku 15-19 lat silnie odczuwa lęk przed odłączeniem od sieci (FOMO), a nie doświadcza go jedynie 6% z nich – to wnioski zawarte w raporcie z czwartej edycji badania „FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem”, w którym uczestniczyli naukowcy z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Wydziału Psychologii UW.
Według najnowszego raportu dotyczącego zjawiska FOMO, nastolatki wciąż są grupą najbardziej narażoną na lęk przed odłączeniem od sieci, informacji oraz zdarzeń w mediach społecznościowych.
Raport jest efektem kolejnej edycji badań „FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem”, zrealizowanych na reprezentatywnej grupie polskich internautów (powyżej 15 lat) przez badaczy z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, Wydziału Psychologii UW, Panelu Badawczego Ariadna oraz Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej PIB.
Źródło: Raport „FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem”.
– O ile w poprzedniej edycji skupiliśmy się na wątkach pandemicznych, o tyle w tej wracamy do świata cyfrowego. Sporo uwagi poświęcamy nie tylko wykorzystywaniu smartfonów w różnych dziedzinach życia („smartfonizacja”), ale także innym zjawiskom, które bardzo mocno wpisały się w kolejny, niezwykle trudny, rok 2022 – mówi inicjatorka i koordynatorka projektu, prof. Anna Jupowicz-Ginalska z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW.
O FOMO w najnowszym raporcie
Tegoroczny raport koncentruje się na FOMO w kontekście stresu, przeciążenia informacją, ale również na umiejętności korzystania z nowych mediów. Poza porównaniem teoretycznego ujęcia zjawiska w literaturze naukowej przed, w trakcie i po pandemii, opracowanie prezentuje zmiany w skali: występowania lęku przed odłączeniem, powiązań z uzależnieniem od telefonów i zaangażowaniem w media społecznościowe. Raport kończą rekomendacje pomocne w utrzymywaniu higieny cyfrowej.
– Ze względu na przeciążenie nadmiarem informacji płynących z sieci, łatwo wpadamy w pułapkę przymusu bycia stale online, bieżącego śledzenia wiadomości i natychmiastowego reagowania na każde powiadomienie. Wyniki tegorocznych badań „FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem” wskazują, że wszyscy wciąż mamy jeszcze wiele do zrobienia. Zachęcam do stawiania małych kroków, które pomogą odłączyć się od Internetu, wdrażania domowych zasad korzystania z sieci i urządzeń mobilnych, abyśmy w miejsce FOMO zaczęli odczuwać JOMO (ang. Joy of Missing Out), a więc radość z bycia poza zasięgiem – mówi Wojciech Pawlak, dyrektor NASK Państwowego Instytutu Badawczego.
Wybrane wnioski z badania „FOMO 2022. Polacy a lęk przed odłączeniem”:
- 17% badanych doświadcza wysokiego poziomu FOMO – podobnie jak w 2021 r., kiedy najsilniej „sfomowanych” było 16%. Wzrósł za to nieznacznie odsetek osób o niskim poziomie lęku przed odłączeniem – co piąty badany nie odczuwa FOMO.
- FOMO równie często odczuwają kobiety, jak i mężczyźni – w poprzednich edycjach badania wśród wysoko „sfomowanych” przeważali mężczyźni.
- Osoby silnie „sfomowane” częściej podejmują ryzykowne zachowania związane z używaniem smartfonów w sytuacjach temu niesprzyjających, np. korzystając z internetu podczas prowadzenia samochodu czy przechodzenia przez ulicę.
- Wśród badanych z wysokim FOMO poziom stresu jest prawie trzykrotnie wyższy niż w grupie ogólnej – więcej niż co trzeci badany z wysokim FOMO był silnie zestresowany (34% vs. 13%).
- 45% osób z wysokim FOMO czuje przeciążenie napływającymi informacjami, a jedynie 3% nie ma problemu z zarządzaniem nimi. Jedynie 5% osób nisko „sfomowanych” zauważa u siebie przebodźcowanie nadmiarem informacji.
- Od użytkowania telefonu najsilniej uzależnione są osoby najmłodsze (22% badanych w wieku 15–19 lat) oraz młodzi dorośli (18%). Skala tego zjawiska najrzadziej występuje u najstarszych respondentów (najniższy wskaźnik odnotowano w grupie osób powyżej 65. roku życia).
- 32% „fomersów” zaczyna dzień od sprawdzania mediów społecznościowych, 44% z nich robi tak przed zaśnięciem. Co czwarty przegląda portale społecznościowe podczas posiłków (25%).
- 64% osób wysoko „sfomowanych” próbuje utrzymywać zdrowe nawyki korzystania z technologii, głównie poprzez własny rozwój poza siecią (55%), dbanie o relacje międzyludzkie (50%) oraz kontrolowanie czasu spędzanego online (40%).
Raport z badania FOMO 2022 można znaleźć na stronie projektu: https://fomo.wdib.uw.edu.pl.