Naukowcy z UW zbadali ślad pierwiastkowy dawnych domostw w Starej Dongoli. Dzięki temu zidentyfikowali obszary aktywności ich domowników niewidoczne w inny sposób.
Projekt Historie odciśnięte w podłogach. Funkcjonowanie domostw w Starej Dongoli po upadku Makurii w świetle analizy wielopierwiastkowej powierzchni użytkowych trwał trzy lata. Próbki do badań pobrane zostały podczas dwóch sezonów wykopaliskowych.
Projekt był finansowany przez Narodowe Centrum Nauki w ramach konkursu PRELUDIUM 19. Badania są związane z projektem UMMA prowadzonym w Sudanie przez Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego (CAŚ) UW. W ramach projektu UMMA badacze analizują transformację Dongoli, która na przestrzeni XIV–XIX wieku z ośrodka chrześcijańskiego przekształciła się w muzułmański.
Celem naukowców z UW była identyfikacja tzw. stref aktywności, czyli miejsc, w których wykonywane były codzienne czynności, a które z uwagi na upływ czasu nie są możliwe do zidentyfikowania w inny sposób niż analizy geochemiczne.
– Na podstawie śladu pierwiastkowego odkryliśmy miejsca, w których gotowano jedzenie, hodowano zwierzęta, wyrzucano odpady, co z kolei pozwoliło nam wysnuć wnioski na temat życia codziennego mieszkańców Starej Dongoli, a także przemian społeczno-politycznych, które zaszły na przestrzeni 400 lat – wskazuje dr Maciej Wyżgoł z CAŚ UW.
Ślad pierwiastkowy wykazał, że dongolańczycy szczególnie intensywnie wykorzystywali przestrzenie domowych dziedzińców, które służyły mieszkańcom kilku skupionych wokół nich domów. To właśnie tam, na dziedzińcach, budowały się relacje między sąsiadami.
– Ślad pierwiastkowy pokazał też, że aranżacje przestrzeni w domach były bardzo różne. Podobne pod względem formy domostwa w Starej Dongoli mogły różnić się pod względem organizacji pracy, podejścia do podziałów płciowych, prywatności, hierarchii itd. Częściowo może to wyjaśniać, dlaczego forma domów pozostała niezmienna na przestrzeni ponad 400 lat, podczas których zaszły istotne zmiany polityczne i religijne w mieście – wskazuje dr Wyżgoł.
Wyniki badań zaprezentowane zostały na łamach „Journal of Archaeological Science: Reports” oraz „African Archaeological Review”. Pierwszy z artykułów opisuje zastosowanie analizy wielopierwiastkowej podłóg w badaniach obszarów aktywności w warunkach geologicznych i klimatycznych doliny środkowego Nilu, w Starej Dongoli. Drugi – zestawia wyniki analiz z czterech kompleksów domowych funkcjonujących na przestrzeni 400 lat w celu scharakteryzowania zachodzących w tym okresie zmian społecznych w mieście na poziomie domostwa.
