Studentki i studenci UW mogą uczyć się języka kaszubskiego. Zajęcia koordynuje Wydział „Artes Liberales”.
Zajęcia z języka kaszubskiego są elementem szerszej aktywności badawczej prowadzonej na Wydziale „Artes Liberales” UW, dotyczącej rdzennych i mniejszościowych kultur oraz języków.
– Od kilku lat na naszym wydziale nauczamy języka wilamowskiego, a od 2000 roku – języka nahuatl na poziomach początkującym i zaawansowanych, zarówno w wersji historycznej, jak i wariantach współczesnych, w ramach najdłuższego i jedynego tego rodzaju stałego programu dydaktycznego na świecie – mówi prof. Justyna Olko, dyrektor Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową na Wydziale „Artes Liberales” UW, dodając: – Wpisuje się to w nasze zaangażowanie w badania i aktywizm w charakterze sojuszników rdzennych i mniejszościowych społeczności, które walczą o zachowanie swoich języków, kultur oraz prawa do własnej historii i wizji przyszłości. Wiele z tych grup jest aktualnie zaangażowanych w kierowany przeze mnie projekt Multilingual worlds – neglected histories. Uncovering their emergence, continuity and loss in past and present societies (MULTILING-HIST), finansowany w ramach grantu ERC Consolidator. Prowadzimy badania z udziałem Kaszubów, we wrześniu zeszłego roku na przykład wspólnie z członkiniami społeczności kaszubskiej przygotowaliśmy i otworzyliśmy kaszubskojęzyczną stałą wystawę poświęconą wielojęzycznej historii Sławoszyna.
Jak zaznacza badaczka, zajęcia z języka kaszubskiego są ważne również w kontekście nowego projektu finansowanego przez Komisję Europejską – FOSTERLANG (Fostering Linguistic Capital: A Roadmap for Reversing the Diversity Crisis and Activating Societal Benefits in Europe), który podejmie m.in. wyzwania związane z nauczaniem języków mniejszościowych i edukacją wielojęzyczną.
Mniejszości i ich języki
„Język kaszubski z elementami kultury i literatury kaszubskiej” prowadzą nauczyciele związani z Wydziałem „Artes Liberales” UW: dr Artur Jabłoński i Maciej Bandur.
– Pomysł na zajęcia wyłonił się z działalności programowej Centrum Zaangażowanych Badań nad Ciągłością Kulturową i projektu dydaktycznego koordynowanego przez prof. Justynę Olko pt. Języki i kultury mniejszościowe/ Minority languages and cultures. Ta propozycja, pomyślana jako przedsięwzięcie międzyuczelniane we współpracy z dr hab. Oleną Duć-Fajfer, prof.UJ, została zgłoszona jeszcze w 2020 roku i już wówczas do współpracy zostali zaproszeni aktywiści mniejszościowi języków rozwijających się w Polsce, w tym Wilamowian, Łemków, Ślązaków i Kaszubów – tłumaczy dr Jabłoński i dodaje: – Trafność tego pomysłu potwierdziły również badania projektu LCure Językowe antidotum: żywotność językowa jako sposób budowy psychicznego dobrostanu, zdrowia i zrównoważonego rozwoju, nad którym pracowali zarówno doświadczeni badacze ze środowisk wymienionych mniejszości, jak również działacze społeczni mający doskonałe rozeznanie w problemach własnych społeczności. W tym zespole byliśmy także Maciej Bandur i ja, jako reprezentanci Kaszubów. Książka, która stanowi pokłosie tych badań, zatytułowana Mniejszości i ich języki wobec kryzysu, wśród wielu rekomendacji, zawiera również te dotyczące potrzeby kształcenia w językach mniejszościowych na poziomie studiów pierwszego i drugiego stopnia.
Za główną, językową część zajęć z języka kaszubskiego odpowiada Maciej Bandur. Wykładowca jest językoznawcą współpracującym z Wydziałem „Artes Liberales” UW, a także praktykiem nauczania języka kaszubskiego – pracował m.in. jako dziennikarz radiowych programów kaszubskojęzycznych i nauczyciel kaszubskiego w dwujęzycznej szkole podstawowej. Jest również twórcą muzycznym w zespole rockowym, który część swojego repertuaru wykonuje po kaszubsku.
– W trzygodzinnym bloku zajęciowym studenci mogą się spodziewać nie tylko praktycznej nauki języka od podstaw, ale również części wykładowej, która przybliży im zagadnienia z zakresu rozwoju historycznego języka kaszubskiego i literatury, etnogenezy Pomorzan i Kaszubów, kontekstów kulturowych, a nawet mitologii Słowian północno-zachodnich. Kurs będzie zawierał również elementy translatorium, podczas którego studenci będą aktywnie ćwiczyć nie tylko znajomość języka, ale również poznawać odmiany dialektalne i literackie języka, a także procesy, które ukształtowały współczesny język kaszubski i jego grafię – wyjaśnia Maciej Bandur.