– Otworzyliśmy dziś centrum dydaktyczno-badawcze, które będzie zajmować się także ochroną przyrody. Uniwersytet musi kształtować kulturę życia i współpracy – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, podczas uroczystości otwarcia Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK w Urwitałcie.
Urwitałt to niewielka osada w województwie warmińsko-mazurskim nad jeziorem Łuknajno, położona 7 km od Mikołajek. Od lat 70. mieściła się w niej Stacja Terenowa UW im. prof. Kazimierza Albina Dobrowolskiego.
Dzięki realizacji projektu Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej w Urwitałcie dotychczasowy ośrodek Uniwersytetu Warszawskiego został zmodernizowany, a jego oficjalne otwarcie odbyło się 23 listopada. Wykład inauguracyjny pt. „Z perspektywy kumaka: tajemnice mokradeł i oczek wodnych” wygłosił prof. Wiktor Kotowski z Wydziału Biologii UW.
KUMAK-a powołano przede wszystkim po to, by w aktywny sposób przyczyniać się do ochrony przyrody.
Otworzyliśmy dziś centrum dydaktyczno-badawcze, które będzie zajmować się także ochroną przyrody. Uniwersytet musi kształtować kulturę życia i współpracy – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor Uniwersytetu Warszawskiego, podczas uroczystości otwarcia Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK w Urwitałcie.
Ochrona przez edukację to jeden z najważniejszych aspektów tego projektu. Bez akceptacji społecznej trudno chronić gatunki zwierząt oraz zagrożone siedliska. Liczę, że dzieci i młodzież z regionu, ale także z całej Polski, będą mogły korzystać z Centrum i poznawać Krainę Wielkich Jezior Mazurskich – podkreślił Grzegorz Górecki, kierownik Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK, podczas uroczystości otwarcia.
Zespół naukowców z Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK pracuje nad kształtowaniem świadomości ekologicznej na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, popularyzacją wiedzy o środowisku przyrodniczym Warmii i Mazur. Podejmuje też działania na rzecz poprawy stosunków wodnych okolicy Jeziora Łuknajno.
Centrum bioróżnorodności
W 2015 roku modernizacja Stacji w Urwitałcie została wpisana w perspektywiczny plan inwestycyjny Uniwersytetu Warszawskiego. W tym samym czasie plany modernizacji dotychczasowej siedziby oraz stworzenia Mazurskiego Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej zostały wpisane również do Strategii Wielkich Jezior Mazurskich 2020 jako inwestycja kluczowa dla tego regionu. Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego przyznał Uniwersytetowi finansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Warmińsko-Mazurskiego na lata 2014–2020.
W 2020 roku stacja terenowa stała się jednostką ogólnowydziałową i zmieniła nazwę na Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK im. prof. Kazimierza Albina Dobrowolskiego. Modernizacja i budowa obiektów rozpoczęła się w 2020 roku. Inwestycję zakończono trzy lata później.
Mazurskie Centrum Bioróżnorodności i Edukacji Przyrodniczej KUMAK, działające przy Wydziale Biologii UW, to zespół dwóch budynków zaprojektowanych na planie koła. Pierwszy z nich pełni funkcję edukacyjną – mieści się w nim wystawa dotycząca ekosystemu małych zbiorników wodnych. Ekspozycja przedstawia przyrodę Warmii i Mazur oraz jej związki z człowiekiem. Tematyka wystawy koncentruje się wokół małych zbiorników wodnych i ekosystemów bagiennych.
Każda pasja rozpoczyna się od zachwytu. Chcemy pokazać biologię jako przedmiot, który nie nuży, ale zachwyca. Mamy nadzieję, że właśnie ta wystawa, poświęcona różnorodności biologicznej małych zbiorników, będzie temu służyć – zaznaczył prof. Krzysztof Spalik, dziekan Wydziału Biologii UW.
Drugi budynek pełni funkcję dydaktyczną – mieszczą się w nim laboratoria, a także sala seminaryjna wraz z zapleczem noclegowym. Przeznaczony jest głównie do prowadzenia zajęć edukacyjnych i badań naukowych z dziedziny szeroko rozumianych nauk o środowisku. Prowadzone tu lekcje, m.in. z ekologii ekosystemów wodnych i lądowych, ochrony ekosystemów bagiennych czy siedliskoznawstwa, zapewniają swobodny kontakt z przyrodą.
Oba obiekty wtapiają się w otoczenie, a ich elewacje pokrywają rośliny. Zastosowano w nich innowacyjne i ekologiczne rozwiązania techniczne: prefabrykaty, maty kapilarne, głębinową pompę ciepła zasilaną fotowoltaiką, instalację wody szarej.