Dwoje badaczy z UW kieruje zespołami naukowców, których projekty znalazły się wśród zwycięzców konkursu „Public Spaces: Culture and Integration in Europe” organizowanego przez konsorcjum Humanities in the European Research Area (HERA). Wraz z 18 pozostałymi laureatami otrzymali dofinansowanie w łącznej wysokości ponad 18 milionów euro.
„Public Spaces: Culture and Integration in Europe” to temat konkursu zorganizowanego w ramach programu wspierającego międzynarodowe badania naukowe. To czwarta tego typu inicjatywa autorstwa organizacji HERA. Jej celem było udzielenie finansowego wsparcia twórcom projektów badawczych w zakresie nauk humanistycznych.
Konkurs ogłoszono w 2017 r. Był adresowany do zespołów naukowych składających się z badaczy pochodzących z co najmniej czterech państw zrzeszonych w HERA. Ostatecznie przedstawiono 203 międzynarodowe wnioski. Nagrodzono 20 z nich, udzielając dofinansowania na łączną kwotę ponad 18 milionów euro.
Wśród laureatów znalazły się cztery projekty zaprezentowane przez zespoły z udziałem polskich badaczy, w tym dwa kierowane przez naukowców z Wydziału Filozofii i Socjologii UW:
- HCPubS: „Opieka zdrowotna jako Przestrzeń Publiczna: Integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie”;
- en/counter/points: „en/counter/points: kontakt, kultura i (re)negocjowanie przynależności w przestrzeni publicznej”.
Pierwszy z nich odnosi się do sfery opieki zdrowotnej i ochrony zdrowia jako przykładów przestrzeni publicznej, w której ujawniają się procesy integracji oraz równości społecznej. Z drugiej strony, jak zaznaczają naukowcy, forma organizacji służby zdrowia może sprzyjać społecznej segregacji grup mniejszościowych. Badania prowadzone w ramach projektu „Opieka zdrowotna jako Przestrzeń Publiczna: Integracja i różnorodność społeczna w kontekście dostępu do opieki zdrowotnej w Europie” koncentrować się będą wokół pojęć różnorodności obejmujących aspekty etniczne, religijne, genderowe i związane z orientacją seksualną. Naukowcy przeanalizują je zarówno w szerszym kontekście opieki zdrowotnej jako przestrzeni publicznej, jak i węższym, odnoszącym się do lokalnych instytucji ochrony zdrowia. Założeniem projektu jest usystematyzowanie i pogłębienie wiedzy na temat sposobów i stopnia wdrożenia europejskich norm dotyczących różnorodności w krajowych regulacjach prawnych w Chorwacji, Niemczech, Polsce i Słowenii. Badania będą uwzględniać etyczne, kulturowe i normatywne aspekty integracji i wykluczenia w ochronie zdrowia. Zaangażowane w nie będą zespoły naukowe z czterech państw (Uniwersytet w Rijece, Chorwacja; Uniwersytet w Ulm, Niemcy; Uniwersytet Warszawski, Polska; Uniwersytet w Lublanie, Słowenia). Kierownikiem polskiego zespołu jest prof. dr hab. Paweł Łuków z Instytutu Filozofii UW.
Projekt „en/counter/points: kontakt, kultura i (re)negocjowanie przynależności w przestrzeni publicznej” koncentrować się będzie wokół relacji pomiędzy oficjalnymi i nieoficjalnymi praktykami, procesami i dyskursami, w ramach których (re)negocjonowana jest kategoria przynależności w zróżnicowanej kulturowo Europie. Założeniem badań jest krytyczna analiza roli odgrywanej przez muzea, obiekty dziedzictwa materialnego, przestrzenie miejskie i lokalne instytucje w procesie definiowania pojęcia integracji. Realizowana w Polsce część projektu poświęcona będzie znaczeniu religijnych instytucji migranckich (cerkwi, kościołów, meczetów i pagód) podczas negocjowania przez migrantów własnego miejsca w przestrzeni publicznej. Kierownikiem polskiego zespołu naukowego jest dr Grażyna Szymańska-Matusiewicz. Poza nią, Instytut Socjologii UW podczas prac nad realizacją projektu reprezentować będą także dr hab. Małgorzata Głowacka-Grajper oraz dr Joanna Wawrzyniak. Partnerami badań będą zespoły naukowe z: Newcastle University (Wielka Brytania), Politecnico di Milano (Włochy), Universiteit van Amsterdam (Holandia), Zentrum fuer Zeithistorische Forschung (Niemcy).
Projekty zgłoszone w ramach konkursu „Public Spaces: Culture and Integration in Europe” uwzględniają badania interdyscyplinarne w obszarze nauk humanistycznych i zmierzają do wyjaśnienia związków między przestrzenią publiczną, kulturą oraz takimi kwestiami jak integracja europejska, globalizacja, cyfryzacja etc.
Humanities in the European Research Area (HERA) to sieć europejskich instytucji partnerskich, które przy wsparciu Komisji Europejskiej dążą do rozwoju humanistyki jako obszaru badawczego. Działają też na rzecz zacieśnienia naukowej współpracy międzynarodowej w tym zakresie. Powstała w 2004 r., choć jej początki wiążą się z zainicjowaną w 2002 r. European Network of Research Councils. Program „Public Spaces: Culture and Integration in Europe” przewidziany jest na lata 2019-2022.