Ostatnie badania dr. hab. Marka T. Olszewskiego z Instytutu Archeologii UW związane były m.in. z analizą mozaik figuralnych z czasów Cesarstwa Rzymskiego. W ich wyniku naukowiec odkrył niezidentyfikowane dotąd przedstawienia zegarów słonecznych, ukazanych w specyficznej perspektywie.
Wiedza na temat zegarów słonecznych pochodzi z wielu różnych źródeł: pisanych, epigraficznych, archeologicznych oraz ikonograficznych. Wśród tych ostatnich szczególną rolę odgrywają mozaiki – ze względu na przedstawianie antycznych czasomierzy w ich rzeczywistym kontekście. Do niedawna znanych było siedem tego typu dzieł ze zidentyfikowanymi obrazami zegarów słonecznych. Badania dr. hab. Marka T. Olszewskiego z Instytutu Archeologii UW powiększyły tę liczbę o osiem.
Niektóre z przeanalizowanych mozaik znane były już od ponad wieku. Teraz, dzięki pracy naukowca z UW, odkryto na nich przedstawienia zegarów słonecznych.
Do tych zabytków należą:
- fragment dekoracji podłogowej sali absydowej (ok. 225 m2) z posiadłości miejskiej (ok. 150 r.) w Grand (Wogezy, Francja)
- ścienna mozaika z rzymskiego kościoła św. Cecylii na Trastevere z czasów papieża Paskala I (817-824)
- mozaika odkryta w Tartus (Mersin, południowa Turcja)
- mozaiki zdobiące posadzki świętych miejsc chrześcijan, datowane na V-VIII w. (Tayyibat al-Imam w Syrii, Umm al-Rasas w Jordanii)
- mozaika z Madaby w Jordanii (557 r.)
- mozaika z kaplicy grobowej położonej niedaleko Bramy Damasceńskiej w Jerozolimie
Z piętnastu skatalogowanych przez badacza zegarów do niedawna znanych było siedem. Dodatkowo dr hab. Olszewski po raz pierwszy rozszerzył katalog mozaik z zegarami słonecznymi o osiem monumentalnych zegarów w postaci obelisków egipskich umieszczanych na spinach w cyrkach rzymskich i służących jako symboliczny gnomon.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w opracowaniach monograficznych dr. hab. Marka T. Olszewskiego na portalu naukowym Academia.edu.
