Naukowcy z Wydziału Biologii UW we współpracy z Instytutem Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk odkryli nowy gatunek grzyba, który wyizolowano z kieszonki policzkowej mrówki ćmawej. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Fungal Biology”.
Wiele grzybów wchodzi w interakcje z mrówkami. Znane są te pasożytujące na mrówkach, jak np. przedstawiciel owadomorkowców (Entomophthorales): Pandora formicae, czy maczużniki (Ophiocordyceps spp.), doprowadzające do szybkiej śmierci zarażonych owadów. Jednak mrówki i grzyby wchodzą również w symbiozy mutualistyczne, czyli obustronnie korzystne. Dotychczas najlepiej poznana została ścisła relacja mrówek grzybiarek i grzybów z rodziny pieczarkowatych, w której grzybiarki hodują te pożywne grzyby na zbieranych do mrowiska kawałkach liści.
Symbioza mrówek i grzybów
Ostatnie lata badań wskazują na to, że interakcje symbiotyczne pomiędzy mrówkami i grzybami okazują się bardziej powszechne, niż dotychczas sądzono. Jednym z przykładów stosunkowo niedawno opisanej interakcji jest odkrycie w ścianach gniazd mrówek, budujących kartonowe mrowiska, grzybów należących do rodziny Trichomeriaceae, obejmującej tzw. czarne drożdże.
Szczególne znaczenie dla symbiozy mrówek i grzybów ma kieszonka policzkowa – specyficzny fragment układu pokarmowego mrówek. W ramach badań nad mykobiomem kieszonki policzkowej mrówki ćmawej mykolodzy z Ogrodu Botanicznego UW wyizolowali różnorodny gatunkowo zespół grzybów. Uzyskali go z grudek policzkowych powstających w kieszonce.
– Większość wyizolowanych grzybów stanowiła poznane już gatunki, związane ze środowiskiem ściółki leśnej. Jednak dwie uzyskane podczas badań wolno rosnące kolonie o ciemnych strzępkach okazały się wyraźnie odmienne od innych opisanych dotychczas gatunków grzybów – mówi Igor Siedlecki z Ogrodu Botanicznego UW, pierwszy autor artykułu na temat nowego grzyba w „Fungal Biology”.
Analiza szczepów
Zespół badaczy z Ogrodu Botanicznego UW, we współpracy z mykolożkami i mykologami z Instytutu Biologii Ewolucyjnej Wydziału Biologii UW oraz Instytutu Botaniki im. Władysława Szafera Polskiej Akademii Nauk podjął się przeprowadzenia analizy wyizolowanych szczepów, zarówno pod kątem opisania ich morfologii, jak i ustalenia ich pozycji filogenetycznej na drzewie życia.
– Wyizolowanie szczepów nastąpiło pod mikroskopem stereoskopowym, tzw. binokularem. Ustaliliśmy, że stanowią one nowy, nieopisany dotychczas gatunek grzybów należący do rodziny Trichomeriaceae, skupiającej m.in. grzyby przerastające ściany gniazd mrówek kartonowych – tłumaczy Igor Siedlecki.
Nowy grzyb nazwany został Formicomyces microglobosus, gdzie pierwszy człon, czyli nazwa rodzajowa, nawiązuje do izolacji szczepów z mrówek, a drugi, czyli nazwa gatunkowa, odnosi się do małych kulistych komórek występujących na końcach strzępek tego grzyba.
Wśród przedstawicieli rodziny Trichomeriaceae szczepy wielu gatunków współwystępują z mrówkami, szczególnie w strefie klimatów międzyzwrotnikowych. Wyizolowanie nowego gatunku grzyba, przynależącego do tej rodziny, z pospolitych mrówek strefy klimatu umiarkowanego może wskazywać na większą powszechność interakcji symbiotycznych pomiędzy mrówkami a przedstawicielami tej rodziny grzybów.
– W przypadku interakcji pomiędzy F. microglobosus a mrówką ćmawą pytanie o charakter tej interakcji i jej powszechność wciąż pozostaje bez odpowiedzi i wymaga dalszych badań. Opisanie nowego gatunku grzyba z grudek policzkowych mrówek wskazuje również na to, że ten specyficzny organ stanowić może źródło izolacji większej liczby nieopisanych dotychczas gatunków mikroorganizmów – podsumowuje wyniki badań Igor Siedlecki.