Na Papieskim Uniwersytecie Antonianum w Rzymie odbyła się prezentacja dzieła „Nowy komentarz do Kodeksu Watykańskiego B (3773)” – jednego z pięciu Kodeksów w kolekcji Borgiów, znajdującego się w Watykańskiej Bibliotece Apostolskiej. Praca została przygotowana we współpracy Uniwersytetu Warszawskiego z Narodowym Uniwersytetem Autonomicznym w Meksyku.
27 września w auli San Antonio Papieskiego Uniwersytetu Antonianum w Rzymie zaprezentowano dzieło „Nowy komentarz do Kodeksu Watykańskiego B (3773)”. To jeden z pięciu Kodeksów w kolekcji Borgiów, który znajduje się w Watykańskiej Bibliotece Apostolskiej. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Ambasadę Meksyku w Watykanie, pod honorowym patronatem rektora Papieskiego Uniwersytetu Antonianum, z udziałem gości z całego świata.
Praca została przygotowana we współpracy Uniwersytetu Warszawskiego z Narodowym Uniwersytetem Autonomicznym w Meksyku (UNAM). Międzynarodową grupą naukowców kierowała dr hab. Katarzyna Mikulska z Instytutu Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW.
Nowa epoka badań
– Badania nad Kodeksem Watykańskim B, znanym w świecie akademickim jako kodeks Vat. Lat. 3773, są nowatorskie i przełomowe również pod tym względem, że zapoczątkowały zupełnie nową epokę badań nad księgami mezoamerykańskimi – mówi dr hab. Katarzyna Mikulska. – Obecnie powstało kilka nowych dużych grup badawczych, pracujących w podobny sposób nad kodeksami: Watykańskim A (znanym też jako Kodeks Rios), Cospi, Tonalamatl de Aubin oraz Nuttall – dodaje.
Kodeks Watykański B powstał najprawdopodobniej kilkadziesiąt lat przed przybyciem Hiszpanów do Meksyku, w międzykulturowym regionie na granicy współczesnych stanów Puebla i Oaxaca lub w pobliżu. Podobnie jak pozostałe dywinacyjne kodeksy z grupy Borgia, został wykonany na skórze zwierzęcej, pokrytej gipsem lub innym związkiem wapnia. Do wykonania ilustracji posłużyły charakterystyczne dla regionu barwniki roślinne i zwierzęce, których skład chemiczny i stopień zachowania się również był przedmiotem badania.
W projekcie uczestniczyło 22 naukowców, nie tylko przedstawicieli nauk humanistycznych i badaczy treści rękopisów, ale również chemików, którzy wykonali badania użytych barwników i zdobień.
– Dzieło to jest również symbolem współpracy między Meksykiem a Polską i jako takie stanowi ważną część długiej historii współpracy w dziedzinie edukacji, badań i kultury, tak istotnej dla promowania wzajemnego zrozumienia między obu krajami i rozwoju naszych społeczeństw – dr Joanna Gocłowska-Bolek, która z ramienia UW wspomagała koordynację projektu we współpracy z UNAM i Biblioteką Watykańską, wskazuje na znaczenie współpracy pomiędzy UW a UNAM.
Uroczystość prezentacji dzieła na Papieskim Uniwersytecie Antonianum w Rzymie prowadził JE Alberto Barranco Chavarría, ambasador Meksyku przy Stolicy Apostolskiej, który wskazywał na znaczenie zakończonego projektu dla poznania historii Meksyku i ludzkości.
Historia dla pokoleń
– Zbadany obecnie rękopis meksykański został przywieziony bezpośrednio do Włoch w XVI wieku przez dominikańskich misjonarzy. Badająca go grupa naukowców doszła do wniosku, że ze względu na bogactwo obrazów i symboli kodeks opatrzony nazwą Vat. Lat. 3773 jest prawdopodobnie jednym z najlepiej zachowanych rękopisów – powiedział ambasador Meksyku. – Projekty takie jak ten mają dużą wartość, ponieważ umożliwiają upowszechnienie wiedzy o przodkach, w tym z kultur mezoamerykańskich, i przedstawiają ich historie nowym pokoleniom, gdy trudno jest osiągnąć fizyczne przekazanie do Meksyku niektórych dokumentów pochodzenia meksykańskiego – podkreślił.
Wprowadzenie podczas uroczystego wydarzenia wygłosił rektor Papieskiego Uniwersytetu Agustín Hernández Vidales O.F.M. Następnie ambasadorowi Meksyku zostały przekazane listy prof. Zygmunta Lalaka, prorektora UW ds. badań, oraz prof. Marcina Pałysa, rektora UW w latach 2012–2020.
– Ta książka jest wynikiem badań naukowych najwyższej jakości i ma ogromną wartość poznawczą. Jest to wyjątkowe i ważne badanie bez precedensu w środowisku akademickim. Po raz pierwszy czytelnik ma możliwość zapoznania się z pełnym opracowaniem przedhiszpańskiego rękopisu znanego jako „Kodeks Watykański B”, który do tej pory pozostawał niedostępny w tej formie dla szerokiego kręgu czytelników – napisał w liście skierowanym do uczestników prezentacji w Watykanie prof. Zygmunt Lalak.
Po prezentacji Kodeksu na Papieskim Uniwersytecie Antonianum oraz w siedzibie Ambasady Meksyku w Watykanie odbyła się trzydniowa konferencja naukowa „EL CÓDICE VATICANO A (VAT. LAT. 3738) Historia, recepción y contenido de un manuscrito pictográfico colonial sobre el México antiguo”, skupiająca mezoamerykanistów z Europy i Meksyku. W wydarzeniu wzięli też udział naukowcy zaangażowani w przygotowanie komentarza naukowego do kodeksu.
Prezentacja dzieła „Nowy komentarz do Kodeksu Watykańskiego B (3773)”. Fot. Ambasada Meksyku w Stolicy Apostolskiej.