Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego UW podpisało umowę na nowe wykopaliska realizowane wspólnie z instytucjami armeńskimi. Prace obejmą średniowieczny kompleks katedralny Zwartnoc.
Pod koniec marca przedstawiciele Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego (CAŚ) UW z dyrektorem prof. Arturem Obłuskim na czele uczestniczyli w szeregu spotkań roboczych w Armenii.
Najważniejszym punktem wizyty było podpisanie przez prof. Artura Obłuskiego i Armena Hovhannisyana, dyrektora Służby Ochrony Środowiska Historycznego i Muzeów – Rezerwatów Kulturowych, nowej umowy na wspólne wykopaliska. Obejmą one średniowieczny kompleks katedralny Zwartnoc (Zvartnots), wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.W ramach projektu planowane są badania interdyscyplinarne realizowane dodatkowo wraz z Uniwersytetem w Hamburgu.
Zwartnoc
Kompleks zabytkowy w Zwartnoc położony jest 15 km na zachód od Erywania i obejmuje katedrę wzniesioną w połowie VII wieku, uznawaną za jedno z arcydzieł wczesnośredniowiecznej architektury chrześcijańskiej (zniszczoną przez trzęsienie ziemi w X wieku), kolumnowy pałac katolikosa położony na południowy zachód od katedry, przylegające do niego łaźnie z podgrzewanymi podłogami i ścianami oraz tłocznię wina usytuowaną po południowej stronie kompleksu.
Pierwsze wykopaliska w Zwartnoc przeprowadzili ormiańscy duchowni w 1893 roku. Prace archeologiczne kontynuowano w latach 1900–1907, a ostatnie wykopaliska odbyły się tam w 1958 roku.
Według legendy katedra Zwartnoc została wzniesiona w miejscu spotkania pierwszego chrześcijańskiego króla Armenii Tirydatesa z pierwszym katolikosem św. Grzegorzem Oświecicielem, do którego doszło na początku IV wieku.
W 2000 roku, zgodnie z decyzją Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO, historyczno-kulturowy kompleks Zwartnoc został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod nazwą „Katedra i Kościoły w Eczmiadzynie oraz Stanowisko Archeologiczne Zwartnoc”.
Pierwszy sezon badań rozpocznie się w ciągu najbliższych miesięcy.
Spotkania
W trakcie wizyty odbyły się także rozmowy m.in. z dr. Mkhitarem Gabrielyanem i prof. Haykem Avetisyanem, dziekanem i kierownikiem Katedry Archeologii i Etnografii Wydziału Historii Uniwersytetu Państwowego w Erywaniu, oraz z dr. Arsenem Bobokhyanem, dyrektorem Instytutu Archeologii i Etnografii Państwowej Akademii Nauk Republiki Armenii (IAiE PAN RA), podczas których omawiano m.in. rozwój wzajemnej współpracy i wynikające z tego nowe możliwości. Delegacja spotkała się również z dr. Davidem Poghosyanem, dyrektorem Muzeum Historii Armenii.
Badacze – dr Mateusz Iskra, kierownik Zakładu Studiów Bliskowschodnich CAŚ UW, oraz Adrian Chlebowski, kierownik Pracowni Archeologii Cyfrowej CAŚ UW – wzięli również udział w sesji sprawozdawczej IAiE PAN RA, podczas której Hasmik Simonyan, współkierowniczka projektu Armeńsko-Polskiej Ekspedycji Archeologicznej w Argisztihinili przedstawiła wyniki pierwszego sezonu wspólnych badań.