Dr Mateusz Baca i dr Danijela Popović z Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej CeNT UW, razem z naukowcami innych uczelni, m.in. z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, opublikowali artykuł dotyczący diety neolitycznych kotów oraz żbików.

W czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS) naukowcy omówili badania zawartości izotopów węgla i azotu w szczątkach kotów z okresu neolitu. Na tej podstawie zrekonstruowali ówczesną dietę zwierząt oraz określili, jak zwyczaje żywieniowe kotów bliskowschodnich (przodków kotów domowych) różniły się od diety naturalnie występujących w Europie żbików.

W wyniku badania DNA mitochondrialnego (mtDNA) kotów, naukowcy podzielili osobniki, których szczątki były analizowane, na trzy grupy: (1) żbiki żyjące przed neolitem; (2) żbiki z okresu neolitu oraz (3) koty bliskowschodnie z okresu neolitu. Natomiast na podstawie badań izotopowych, badacze wyróżnili też trzy rodzaje ich pożywienia: (I) żywność, na którą składały się gryzonie i zajęczaki żyjące w lesie i korzystające z naturalnych zasobów pokarmu; (II) pożywienie złożone z gryzoni synantropijnych, czyli takich, które wykorzystywały pożywienie zmodyfikowane przez człowieka (np. ziarna zbóż rosnących na polach nawożonych nawozem naturalnym); (III) pożywienie składające się z wędrownych ptaków.

Porównanie profilów izotopowych szczątków zwierząt wykazało, że dieta kotów bliskowschodnich znacząco różniła się od diety żbików z okresu przedneolitycznego, która w znacznym stopniu opierała się na zwierzętach leśnych. Dieta kotów bliskowschodnich i żbików z okresu neolitu była podobna i w znacznej części składała się z synantropijnych gryzoni, a tylko niewielką część ich pożywienia stanowiły zwierzęta karmiące się pokarmem niezmodyfikowanym ręką ludzką. Dieta kotów bliskowschodnich okazała się również inna niż dieta ludzi i psów. Oznacza to, że koty bliskowschodnie, które występowały na terenie współczesnej Polski w okresie neolitu, nie były zależne od pożywienia dostarczanego przez człowieka, a jedynie korzystały z pożywienia zmienionego pod wpływem jego działań – takim pokarmem były np. gryzonie żerujące na polach nawożonych nawozem naturalnym. Wyniki badań opisanych w PNAS potwierdzają jednocześnie wcześniejsze przypuszczenia, że koty bliskowschodnie były synantropami, czyli korzystały z zasobów związanych z osadnictwem ludzi, ale nie były w pełni udomowione.

Naukowcy z Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej CeNT UW na co dzień zajmują się analizowaniem kopalnego DNA ze szczątków archeologicznych i paleontologicznych różnych gatunków zwierząt. Od kilku lat, we współpracy z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika, prowadzą badania genetyczne i izotopowe szczątków różnych gatunków kotów z obszaru dzisiejszej Polski. W 2018 roku opublikowali oni artykuł opisujący badania, podczas których stwierdzono obecność na terenie współczesnej Polski kotów należących do podgatunku lybica (przodków kotów domowych), datowanych radiowęglowo na środkowy i późny neolit. To ważne odkrycie, ponieważ wcześniej sądzono, że koty bliskowschodnie pojawiły się w tym rejonie w okresie rzymskim, co najmniej 2000 lat później. W oparciu o te wyniki, badacze zasugerowali, że koty bliskowschodnie przybyły na obszar Polski razem z migracją pierwszych rolników. Wnioski te były bardzo istotne dla badań prowadzonych później nad dietą kotów, których wyniki ukazały się właśnie w PNAS.