10 czerwca odbył się pogrzeb prof. Henryka Samsonowicza, rektora UW w latach 1980-1982. Przypominamy jego dokonania jako historyka, a także rektora Uniwersytetu Warszawskiego, opisane m.in. na łamach serii Monumenta Universitatis Varsoviensis. W tomie nauk humanistycznych znajduje się wywiad, który po raz pierwszy publikujemy w wolnym dostępie.
Tom MUV „Nauki humanistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Drugie stulecie (1915–2016)” pod redakcją naukową prof. Joanny Schiller-Walickiej oraz prof. Wojciecha Tygielskiego wydany został w 2020 roku. Zawiera dwa eseje o międzywojennych oraz wojennych dziejach Uniwersytetu, a także wywiady z wybitnymi przedstawicielami różnych dziedzin humanistyki, związanymi z UW.
Jednym z tych wywiadów jest rozmowa prof. Piotra M. Majewskiego z prof. Henrykiem Samsonowiczem o naukach historycznych na Uniwersytecie Warszawskim w II połowie XX wieku. Profesorowie rozmawiają o wpływie II wojny światowej na kondycję nauk historycznych, ograniczeniach w prowadzeniu badań, jakie wymuszała sytuacja polityczna po 1945 roku, pozycji UW na tle innych ośrodków historycznych między II wojną światową a czasami współczesnymi, szkołach historycznych na UW, wyjazdach zagranicznych, „złotym wieku nauk historycznych”, a także o badaniach prowadzonych dziś.
Prof. Samsonowicz przywołuje wiele anegdot m.in. o tym, jak prof. Karol Modzelewski w więzieniu starał się kontynuować pracę naukową, albo jak jeden z polskich badaczy podczas jednego wykładu kilkakrotnie zmieniał zdanie o folwarku pańszczyźnianym czy naukowcach, którzy energię wkładali w pracę z seminarzystami kosztem własnych badań.
Gdybyśmy wszyscy byli jednakowego zdania, to jak twierdzę, do tej pory byśmy siedzieli na drzewach. Historyk zresztą zawsze musi konfrontować się ze świadectwami epoki, doświadczamy tego przecież wszyscy podczas pracy ze źródłami – prof. Henryk Samsonowicz.
Link do pdf z wywiadem (całość) >>
Link do książki na stronie Wydawnictw Uniwersytetu Warszawskiego >>
Poczet Rektorów
Książka z serii MUV autorstwa dr. Roberta Gawkowskiego, który opisuje wszystkich rektorów zarządzających uczelnią do 2016 roku. Prof. Samsonowicz był jednym z dziewięciu rektorów UW w czasach PRL. Prowadził uczelnię w latach 1980–1982.
Bywali tacy rektorzy UW, którzy wcześniej byli słabo związani z naszą uczelnią, a rektorskie stanowisko obejmowali niemal zaraz po rozpoczęciu tu pracy. A potem panowali i panowali. Otóż Henryk Samsonowicz jest przykładem odwrotności takiego życiorysu. Z uczelnią związany był rodzinnie, ponieważ tu od 1915 r. pracował jego ojciec, geolog prof. Jan Samsonowicz. Henryk Samsonowicz tu studiował, a rektorem został po 30 latach pracy na Wydziale Historycznym. Jak na ironię, stanowisko to piastował nieco ponad półtora roku. Zadecydowała o tym niechęć komunistycznych władz do niezależnie myślącego uczonego (wstęp do rozdziału).
Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego po 1945
W serii MUV ukazały się trzy tomy „Dziejów…” przedstawiające losy uczelni w różnych okresach jej istnienia. Ostatni obejmuje okres od zakończenia II wojny światowej do 2016 r., w tym lata funkcjonowania UW pod kierownictwem prof. Henryka Samsonowicza (1980–1982).
Tak z racji swojego usposobienia, jak i koncyliacyjnej postawy Samsonowicz cieszył się popularnością, zwłaszcza w kręgach studentów Wydziału Historycznego. Jan Skórzyński charakteryzował go następująco: „Profesor Samsonowicz jest człowiekiem powszechnie lubianym i popularnym, zarówno wśród tych, którzy widują go jedynie na ekranie telewizyjnym, jak i tych, którzy zetknęli się z nim osobiście. Jego wykłady należały do najatrakcyjniejszych i najlepiej prowadzonych”.