W jaki sposób pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego oceniają kwestię warunków pracy, procesu rekrutacji, możliwości rozwoju zawodowego czy równowagi płci na uczelni? Odpowiedzi udziela przygotowany przez Pracownię Ewaluacji Jakości Kształcenia UW raport z badania dotyczącego realizacji rekomendacji zawartych w Europejskiej Karcie Naukowca i Kodeksie Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych.
Pracownia Ewaluacji Jakości Kształcenia, stanowiąca część Biura Innowacji Dydaktycznych UW, przeprowadziła w grudniu 2021 roku badanie ankietowe wśród pracowniczek i pracowników naukowych na temat doświadczeń oraz opinii dotyczących realizacji na uczelni rekomendacji zawartych w Europejskiej Karcie Naukowca i Kodeksie Postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych. Oceniono warunki pracy, możliwości rozwoju, rolę opiekunów naukowych, a także równowagę płci i przestrzeń do łączenia pracy z życiem rodzinnym.
Wyniki badania zostały wykorzystane do analizy luk pomiędzy zasadami Karty i Kodeksu a praktyką UW i stanowiły podstawę do przygotowania Planu Działania na kolejne lata.
Wybrane wnioski z badania:
Warunki pracy
- Forma zatrudnienia i dostęp do świadczeń socjalnych to elementy warunków pracy, które najczęściej oceniano jako sprzyjające pracy naukowej. Najsłabiej z tego punktu widzenia wypadało wynagrodzenie.
- Dostępność i jakość środowiska pracy najbardziej odpowiadała osobom z tytułem profesora, najmniej zaś – magistrom.
- Wśród kobiet i mężczyzn pracujących na UW przeważała opinia, że ich warunki pracy pozwalają na zachowanie work-life balance, jednak kobiety były w tej kwestii bardziej krytyczne od mężczyzn: 32% z nich było przeciwnego zdania (wśród mężczyzn odsetek krytycznie nastawionych wynosił 23%).
- Ocena równości szans mężczyzn i kobiet na wszystkich etapach kariery zależała od płci. 73% mężczyzn sądziło, że równość jest zapewniona. 33% kobiet wskazało na nierówności, a 41% uznało, że równość jest zapewniona.
Ocena roli opiekuna naukowego
- Większość objętych badaniem nauczycieli akademickich zadeklarowała, że wypełnia rolę opiekuna naukowego, natomiast 13% osób stwierdziło, że znajduje się pod opieką
- Osoby, które miały opiekunów naukowych, wysoko oceniały kompetencje swoich mentorów. Nauczyciele akademiccy będący opiekunami naukowymi w przeważającej większości pozytywnie oceniali własne kompetencje do wypełniania tej roli.
- Respondenci mający opiekuna naukowego w przeważającej większości pozytywnie oceniali zasady współpracy ze swoim mentorem. Badani korzystający ze wsparcia mentorów doceniali ich rolę w kształtowaniu własnego rozwoju naukowego i zawodowego.
- Zdecydowana większość pracowników będących opiekunami naukowymi ma przekonanie, że dobrze ustaliła zasady współpracy ze swoim podopiecznym. Opiekuni naukowi mają poczucie pozytywnego oddziaływania na rozwój naukowy i zawodowy swoich podopiecznych.
Ocena procesu rekrutacji
- Najwyżej ocenionym aspektem procesu rekrutacji pracowniczej na UW były kompetencje komisji rekrutacyjnych do oceny kandydatów (średnia 3,7 na skali od 1 do 5), zaś najniżej oceniono możliwość porównania stosowanych kryteriów z zasadami rekrutacji w innych jednostkach, w tym na uczelniach zagranicznych (średnia 3, czyli ocena neutralna).
- Wszystkie badane aspekty procesu rekrutacji na stanowiska pracy na UW zostały ocenione wyżej przez przedstawicieli nauk ścisłych i przyrodniczych niż przez osoby reprezentujące nauki humanistyczne i społeczne.
- Badani wskazali, że w procesie rekrutacji na UW, w którym uczestniczyli, wymagany poziom kwalifikacji i staż pracy odpowiadały potrzebom stanowiska, na które odbywała się rekrutacja (średnia 4,1 na skali od 1 do 5). W znacznie mniejszym stopniu zgadzali się ze stwierdzeniem, że w procesie tym uwzględniono pełen zakres kwalifikacji i kompetencji, w tym „miękkich kompetencji” (średnia 3,3).
- Obcokrajowcy pracujący na UW w wyraźnie większym stopniu niż osoby z polskim obywatelstwem wskazywali, że w procesie rekrutacji, w którym uczestniczyli,
uwzględniano pełen zakres kwalifikacji i kompetencji kandydata, w tym „miękkie kompetencje” (średnia 3,8 względem 3,3). - Ponad połowa (56%) badanych zadeklarowała, że są im znane obowiązujące w macierzystej jednostce organizacyjnej zasady rekrutacji na stanowiska pracy naukowców ze stopniem doktora. Zasady te znało 28% magistrów, 48% doktorów, 60% doktorów habilitowanych i 76% profesorów.
Przestrzeganie ogólnych zasad i wymagań obowiązujących naukowców
- Wyniki badań wskazują, że poważne naruszenia zasad i wymagań zdarzają się bardzo rzadko. Najrzadziej dochodziło do naruszeń wymagań stawianych przez grantodawców, zaś najczęściej – zasad etyki zawodowej i przepisów BHP.
- Poziom deklarowanej znajomości zasad i przepisów był dość wysoki – średnie oceny znajomości prawie każdego z badanych zestawów reguł przekraczały 4 (na pięciopunktowej skali), jedynie znajomość przepisów BHP oceniono średnio na 3,9.
- Wyniki badania wskazują, że pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego dość często podejmują rozmaite działania popularyzujące wiedzę z ich dziedziny naukowej. Niemal połowa zadeklarowała, że robi to bardzo często lub czę
- Działania na rzecz podnoszenia kwalifikacji dydaktycznych były nieco częściej deklarowane przez kobiety (średnia 3,5 na pięciopunktowej skali) niż przez mężczyzn (średnia 3,2). Zainteresowanie podnoszeniem kwalifikacji dydaktycznych było związane również z posiadanymi stopniami i tytułami: osoby z tytułem magistra częściej niż inni podejmowały tego rodzaju aktywność.