16 marca odbyła się uroczystość odnowienia doktoratu prof. Izabeli Sosnowskiej z Wydziału Fizyki. – Wszędzie, gdzie była prof. Sosnowska, pozostawiała po sobie ślad swojej działalności. Jej postawa jako profesora, szczery stosunek do ludzi, a także jej pasja badawcza są tym, co jest najważniejsze i najpiękniejsze dla każdego uniwersytetu – podkreślał prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW.

23 kwietnia 2020 roku Rada Wydziału Fizyki UW podjęła uchwałę w sprawie odnowienia doktoratu prof. dr hab. Izabeli Sosnowskiej. Uroczystość odbyła się 16 marca w Sali Senatu Pałacu Kazimierzowskiego. Dorobek naukowy prof. Izabeli Sosnowskiej recenzowali: prof. Henryk Szymczak z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk oraz prof. Andrzej Szytuła z Instytutu Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Prof. Sosnowska jest związana z Wydziałem Fizyki UW od 1956 roku. Stopień doktora otrzymała w kwietniu 1967 roku na Wydziale Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Promotorem rozprawy doktorskiej był prof. Bronisław Buras. Za osiągnięcia opisane w doktoracie prof. Sosnowska otrzymała nagrodę Państwowej Rady ds. Pokojowego Wykorzystania Energii Jądrowej.

– 10 lat temu obchodziliśmy uroczyste odnowienie doktoratu prof. Zdzisława Wilhelmiego, a rok później prof. Jana Żylicza w dziedzinie fizyki jądrowej. Dzisiaj odnawiamy doktorat w pokrewnej dziedzinie: fizyce ciała stałego uprawianej metodami jądrowymi. Prof. Izabela Sosnowska jest nestorką w tej dziedzinie i spadkobierczynią tradycji, którą tworzył na Uniwersytecie Warszawskim prof. Leonard Sosnowski – mówił w laudacji prof. Radosław Przeniosło, kierownik Zakładu Struktury Materii Skondensowanej UW.

„Ja lubię kryształy”

Prof. Sosnowska wspominała, w jakich okolicznościach wybrała studia na UW: – Już był maj, trzeba było zdeklarować się, którą uczelnię wybrać. Zostałam ja i moja koleżanka. Dyrektorka szkoły wezwała nas obie: „Musicie wybrać”. Ze mną rozmowa była taka: „Ja lubię kryształy”. Odpowiedziała mi, że mogę wybrać chemię lub fizykę. Miałam wtedy 17 lat. To nie jest czas na dokonanie wyboru na całe życie. W tym wieku można jedynie powiedzieć, co się lubi – mówiła podczas uroczystości prof. Sosnowska.

Podczas studiów zainteresowała się właściwościami kryształów i wybrała pracę w grupie badawczej prof. Bronisława Burasa w Katedrze Fizyki Ciała Stałego kierowanej przez prof. Leonarda Sosnowskiego. Początkowo badania prowadziła w reaktorze EWA w Świerku, a następnie w organizującej się grupie badawczej prof. Bronisława Burasa w Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej koło Moskwy. Prace prowadzone były przy reaktorze impulsowym IBR-1 w laboratorium prof. Ilii Michajłowicza Franka, laureata Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.

Niewyczerpany zasób energii

Po powrocie z Dubnej prof. Sosnowska kierowała na Uniwersytecie Warszawskim zespołem, który zbudował i zainstalował trójosiowy spektrometr TKSN-420 do nieelastycznego rozpraszania neutronów. Spektrometr posłużył do przygotowania szeregu prac magisterskich i czterech prac doktorskich.

Po opracowaniu podstaw nowej metody prof. Sosnowska podjęła badania nowego materiału, żelazianu bizmutu (BiFeO₃), a jej praca o spiralnym ułożeniu momentów magnetycznych BiFeO₃ z 1982 roku jest jedną z najczęściej cytowanych prac dotyczących multiferroików. Została też wyróżniona przez redakcję brytyjskiego czasopisma „Journal of Physics” w rocznicowym tomie „Views on

50 years of IOP’s Journal of Physics series”.

Podczas stażu podoktorskiego we Włoszech prof. Sosnowska prowadziła badania dyfuzji wodoru w metalach oraz badania ferroelektryków. W latach 80. zajmowała się badaniami pól wewnętrznych działających w krysztale na jony ziem rzadkich metodą nieelastycznego rozpraszania neutronów.

Wypromowała wielu doktorów, z których czterech zostało profesorami. – Zawsze ujmuje mnie niezwykłą energią i entuzjazmem. Wydaje mi się, że ma przeogromny i niewyczerpany zasób sił, a jej energią można by obdarzyć wielu ludzi – podkreślał prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki UW.