Astronomowie z prowadzonego na UW projektu OGLE uczestniczyli w odkryciu pozasłonecznego układu planetarnego, w którym planeta krąży wokół dwóch słońc. Odkrycie zostało opublikowane w „The Astronomical Journal”.
W 2007 roku naukowcy pracujący przy projekcie Optical Gravitational Lensing Experiment – kierowanym przez prof. Andrzeja Udalskiego z Obserwatorium Astronomicznego UW – odkryli metodą mikrosoczewkowania grawitacyjnego układ planetarny OGLE-2007-BLG-349. Kilka lat później międzynarodowy zespół naukowców udowodnił, że planeta krąży wokół układu podwójnego gwiazd.
Współpraca OGLE z Hubble Space Telescope
Początkowe obserwacje zebrane w czasie projektu OGLE w Obserwatorium Las Campanas w Chile za pomocą teleskopu warszawskiego nie były jednoznaczne. Przypuszczano, że obserwowane zjawisko mikrosoczewkowania OGLE-2007-BLG-349 wywołane zostało przez układ planetarny składający się z dwóch planet krążących wokół pojedynczej gwiazdy macierzystej. Konkurencyjną interpretacją zjawiska był układ złożony z planety o masie zbliżonej do masy Saturna krążący po orbicie wokół ciasnego układu podwójnego małomasywnych gwiazd.
Rozwiązanie przyniosły wykonane kilka lat później obserwacje z przestrzeni kosmicznej dokonane za pomocą teleskopu kosmicznego Hubble Space Telescope.
– Obserwacje z HST wskazują, że układ OGLE-2007-BLG-349 jest pierwszym odkrytym metodą mikrosoczewkowania grawitacyjnego układem planetarnym, w którym planeta krąży wokół układu podwójnego gwiazd – wyjaśnia profesor Andrzej Udalski.
Planeta pozasłoneczna krążąca wokół dwóch słońc
Większość odkrytych dotychczas planet pozasłonecznych krąży wokół pojedynczych gwiazd. Znamy zaledwie kilka przypadków, odkrytych przez satelitę Kepler, gdy planeta krąży wokół układu podwójnego gwiazd. Odkryć tych dokonano zupełnie inną techniką tzw. tranzytów, która została po raz pierwszy z sukcesem zastosowana do poszukiwania planet, także przez zespół projektu OGLE, kilkanaście lat temu.
Odkrycie planety pozasłonecznej krążącej wokół układu podwójnego gwiazd otwiera nowe obszary badań takich układów. Podczas gdy satelity, jak Kepler, mogą odkryć tego typu planety krążące po orbitach, stosunkowo blisko macierzystych słońc – na granicy ich stabilności, mikrosoczewkowanie grawitacyjne umożliwia odkrycia tego typu planet znajdujących się dużo dalej od macierzystego układu podwójnego i dalsze szczegółowe badania takich systemów.
Tysiące odkryć OGLE
– Warto zauważyć, że wśród ponad 17 000 zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego odkrytych przez projekt OGLE w trakcie 24 lat jego trwania, OGLE-2007-BLG-349 jest kolejnym unikalnym pod względem konfiguracji pozasłonecznym układem planetarnym. Dwa lata temu ogłosiliśmy odkrycie dwóch innych układów podwójnych gwiazd z planetami: OGLE-2013-BLG-0341 oraz OGLE-2008-BLG-092, w których w odróżnieniu od OGLE-2007-BLG-349 planety krążyły wokół jednej z gwiazd systemu – dodaje profesor Udalski.
Projekt OGLE jest współfinansowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (granty naukowe Ideas i Iuventus plus, Stypendia dla wybitnych młodych naukowców, Diamentowe Granty, SPUB), Narodowe Centrum Nauki (granty Maestro, Opus, Harmonia, Symfonia) oraz Fundację na Rzecz Nauki Polskiej (subsydia profesorskie, programy Team, Homing, Focus oraz Start).
Praca opisująca odkrycie układu planetarnego, w którym planeta krąży wokół dwóch gwiazd ukazała się w prestiżowym piśmie astronomicznym „The Astrophysical Journal”.
