Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego wraz z badaczami z Narodowego Uniwersytetu w Uzbekistanie będą realizować wspólny projekt dotyczący terenów Azji Środkowej. Badania będą dotyczyć ekologicznych wyzwań związanych z wysychaniem Morza Aralskiego.
Prof. Małgorzata Suska-Malawska z Wydziału Biologii UW oraz prof. Bogusław Wiłkomirski z Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW wraz z badaczami z Narodowego Uniwersytetu w Uzbekistanie im. Mirzy Uług Bega zralizują wspólny projekt pt. Establishing Scientific Criteria for Classifying Plant Cultivation Zones Based on Physical, Chemical, and Biological Soil Characteristics in the Aral Sea Basin.
Problem wysychania Morza Aralskiego oraz intensywnego pustynnienia obszarów wokół tego słonego jeziora położonego w Kazachstanie i Uzbekistanie doprowadził do powstania nowego ekosystemu zwanego pustynią Aralkum o powierzchni 3,2 mln ha. Nowo powstałe gleby, w większości zasolone sołonczaki i sołonce, cechują się znaczną dynamiką zmian zawartości soli oraz niedostatkiem wody, co stwarza szczególnie trudne warunki dla roślin kolonizujących te tereny.
– Nazwa sołonczak pochodzi od rosyjskiego słowa солёный (słony). Termin ten funkcjonuje w klasyfikacji gleb, które w sposób naturalny występują na terenach, gdzie mamy odpowiedni typ klimatu, ukształtowanie terenu i warunki hydrologiczne. Są to gleby najsilniej zasolone, które bardzo łatwo rozpoznać, ponieważ na takiej glebie gołym okiem widać skrystalizowaną sól. Nie jest to czysty chlorek sodu, czyli sól kuchenna, tylko związki chemiczne, które wchodzą w skład minerałów budujących gleby – mówi prof. Małgorzata Suska-Malawska, dyrektorka Instytutu Biologii Środowiskowej na Wydziale Biologii UW.
Mapa geochemiczna
Projekt realizowany wspólnie z uzbeckimi uczonymi dotyczy ekologicznych wyzwań związanych z wysychaniem Morza Aralskiego, a jego celem jest opracowanie mapy geochemicznej gleb pustyni Aralkum oraz stworzenie podstaw dla rekultywacji i zielonego zagospodarowania terenów.
– Dotychczasowe próby rekultywacji tego terenu nie przyniosły skutku. Posadzono tam kilkadziesiąt tysięcy drzew, niestety wszystkie te rośliny wyschły. Nasz projekt można nazwać inteligentnym. Najpierw skupimy się na dokładnej analizie i wytypujemy pięć różnych „poletek”, tj. reprezentantów terenu od strony geomorfologicznej, topograficznej, pedologicznej i geochemicznej, a dopiero potem będziemy wprowadzać przetestowane najpierw w szklarniach rośliny. Zbadamy ich odporność na typy i dynamikę zasolenia – mówi prof. Suska-Malawska i dodaje: – Celem takiego zalesienia jest powstrzymanie erozji i stabilizowanie terenu.
Wydział Biologii oraz Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych UW w 2023 roku podpisały umowę o współpracy naukowej i dydaktycznej z Narodowym Uniwersytetem w Uzbekistanie, kontynuując ponad 20-letnią współpracę między uczelniami.
