Atlas wprowadza nową jakość i stanowi ważne narzędzie wpływu społecznego i edukacji, także w kontekście oddziaływań za granicą – mówi prof. Marcin W. Solarz z Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, kierownik projektu „Geograficzno-polityczny atlas Polski. Polska w świecie współczesnym: Perspektywa 2022”. W listopadzie kończy się jego realizacja. Efektem są m.in. drugie wydanie atlasu z prawie tysiącem map, ponad 400 przeszkolonych nauczycieli czy powstanie zespołu geografów i kartografów zdolnego wytyczać kierunki w geografii politycznej Polski.

W 2018 roku ukazało się pierwsze wydanie „Geograficzno-politycznego atlasu Polski. Polska w świecie współczesnym” pod redakcją prof. Marcina W. Solarza z Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW. W publikacji zaprezentowana została polityczna i gospodarcza pozycja Polski na tle pozostałych państw Europy i świata. Zawarto tu również dane dotyczące historii, polityki, ekonomii i społeczeństwa polskiego. Informacje o Polsce ujęto na około 500 kolorowych mapach.

 

W 2019 roku atlas zajął trzecie miejsce w kategorii atlasów podczas 29. edycji International Cartographic Conference w Tokio.

 

Po czterech latach liczba map zamieszczonych w publikacji wzrosła dwukrotnie. W październiku 2022 roku ukazało się drugie wydanie atlasu, liczące 392 strony, w tym 339 stron z mapami, 11 stron z diagramami/wykresami. Można tu znaleźć łącznie 934 mapy i 91 diagramów/wykresów prezentujących Polskę w różnych kontekstach i perspektywach, m.in. na tle historycznym, zmian granic, rozwoju, nazewnictwa geograficznego czy mniejszości narodowych, etnicznych i regionalnych grup językowych.

 

Atlas jest dwujęzyczny (polsko-angielski). Dodatkowo fragmenty opisowe publikacji (strona tytułowa, spis treści, wprowadzenie do atlasu i wstępy do rozdziałów, opis projektu) zostały przetłumaczone na sześć języków: chiński, francuski, hiszpański, niemiecki, ukraiński i rosyjski (będą dostępne online ze strony projektu). Atlas został przygotowany w wersji zarówno elektronicznej (ebook), jak i drukowanej. Około 7 tys. egzemplarzy trafiło za pośrednictwem kuratoriów oświaty do szkół średnich – po jednym egzemplarzu do każdej szkoły, w której nauczana jest geografia lub historia.

 

Szkolenia, webinaria, popularyzacja

Badania i publikacja atlasu stanowią jeden z trzech filarów projektu „Geograficzno-polityczny atlas Polski. Polska w świecie współczesnym: Perspektywa 2022”.

 

– Projekt realizowany jest od września 2020 roku ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach Wieloletniego Programu Rządowego „Niepodległa” na lata 2017–2022. W tym czasie, po pierwsze, na i wokół UW powstał wysoko wyspecjalizowany zespół geografów i kartografów mogący wytyczać kierunki w geografii politycznej w Polsce, gotowy podejmować nowe i ważne wyzwania. A jest ich, także w kontekście aktualnej sytuacji międzynarodowej, pod dostatkiem. Po drugie, w ramach drugiego filaru projektu – działalności popularyzatorskiej w internecie, mediach społecznościowych – zespół projektu zbudował liczącą ponad 10 tys. członków społeczność zainteresowaną geografią polityczną w ogóle, a Polski w szczególności, zarówno w kraju, jak i za granicą – mówi prof. Marcin W. Solarz, kierownik projektu.

 

I dodaje, że zespół przeszkolił 439 nauczycieli z 179 miejscowości w zakresie wykorzystania atlasu i map politycznogeograficznych w edukacji.

 

Atlas będzie budował wiedzę i kształtował wrażliwość politycznogeograficzną polskiej młodzieży. Materialnym i trwałym śladem projektu jest także drugie, zmienione, zaktualizowane i znacząco poszerzone wydanie atlasu, które będzie punktem odniesienia dla innych tego typu publikacji, także poza Polską. Atlas podejmuje nowe tematy, a stare pokazuje często w nowy sposób. Wprowadza nową jakość i stanowi ważne narzędzie wpływu społecznego i edukacji, także w kontekście oddziaływań za granicą. Temu służy pełna dwujęzyczność atlasu z fragmentami tekstowymi przetłumaczonymi dodatkowo na kolejne sześć języków – tłumaczy prof. Solarz.

 

Realizacja projektu zakończy się 23 listopada  uroczystą premierą atlasu, panelem naukowym i wręczeniem nagród w zrealizowanym w ramach projektu ogólnopolskim konkursie dla młodzieży na najlepszą wycieczkę polityczno-geograficzną „GeoWycieczka. Odkryj na nowo swoją Małą Ojczyznę” (aula gmachu Starej Biblioteki, godz. 17.00).

Ten atlas to prawdziwy skarb. Jest nie tylko zasobem wspaniale zorganizowanej, według klucza historyczno-przestrzennego, wiedzy o Polsce, ale też potężnym impulsem dla naszej wyobraźni. Wyobraźni, która skonfrontowana z wiedzą zawartą w Atlasie, mówi nam, że wartość naszego położenia geopolitycznego w największym stopniu zależy od nas. To, co było polską klątwą do 1989 roku, później stało się naszym atutem. Wynika z tego dla nas zadanie jego umacniania, zamiast, jak to bywało w przeszłości, nieroztropnego roztrwaniania w ryzykownych snach o potędze.

 

prof. Roman Kuźniar, UW

b. dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych

 

Poland – a cultural cornerstone of Europe so frequently in history in a delicate geopolitical situation. This magnificent atlas highlights the country’s internal structures as well as its cultural and geopolitical position in Europe and on the globe in past and present.

 

prof. Peter Jordan, Austrian Academy of Sciences

„Geograficzno-polityczny atlas Polski. Polska w świecie współczesnym: Perspektywa 2022” w liczbach:

FILAR I: EDUKACJA

 

  • 16 szkoleń dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych w każdym województwie na temat geografii politycznej i wykorzystania atlasu w nauczaniu geografii, historii oraz wiedzy o społeczeństwie – do października 2022 roku wzięło w nich udział 439 uczestników ze 179 miejscowości;
  • 8 wykładów popularyzujących geografię polityczną w ramach organizowanych przez WGSR UW wykładów popularyzujących geografię „Geograficzne spotkania na Krakowskim” – łącznie 1585 uczestników;
  • 2 wykłady z zakresu geografii politycznej w cyklu wykładów dla maturzystów „Ogarnij gegrę!” na UW – łącznie 1240 uczestników;
  • 12 lekcji w szkołach ponadpodstawowych (Warszawa, Gdańsk, Kolno, Legionowo, Pruszków, Żnin);
  • 2 webinaria dla słuchaczy bloków pedagogicznych i studiów doktoranckich na temat geografii politycznej i jej nauczania w szkole w oparciu o materiały projektu – 47 uczestników z Warszawy, Gdańska, Wrocławia i Torunia;
  • 2 warsztaty terenowe o tematyce polityka–przestrzeń dla uczniów szkół ponadpodstawowych w Warszawie;
  • 10 scenariuszy lekcji z zakresu geografii politycznej (opublikowanych na stronie www projektu) i dołączonych do nich 10 filmów instruktażowych (opublikowane na www i kanale YouTube projektu);
  • ogólnopolski konkurs na najlepszą wycieczkę politycznogeograficzną „GeoWycieczka. Odkryj na nowo swoją Małą Ojczyznę” – 85 zgłoszeń z 39 miast z 13 województw;
  • 2 sesje naukowe na ogólnopolskich konferencjach naukowych poświęcone atlasowi i zagadnieniom w nim prezentowanym, publikowane m.in. na Facebooku i kanale YouTube projektu.

 

FILAR II: INTERNET

 

Profil projektu na Facebooku (stan na październik 2022 roku):

  • 125 opublikowanych map tygodnia i miesiąca;
  • 214 opublikowanych innych postów angażujących;
  • 9 671 polubień;
  • 10 461 obserwujących;
  • 1 772 926 osób, które przynajmniej raz odwiedziły stronę projektu na Facebooku;
  • 30 509 reakcji.

 

Strona internetowa projektu – atlas2022.uw.edu.pl (stan na październik 2022 roku):

  • 163 tys. użytkowników, w tym 119 tys. z Polski, 9500 z Rosji, 7800 z Niemiec, 5900 z USA, 3000 z Wielkiej Brytanii, 2300 z Ukrainy, 2000 z Hiszpanii, 1100 z Czech, 1100 z Holandii, 900 z Białorusi;
  • 582 tys. wejść na stronę, w tym 186 tys. razy wyświetlano zakładkę „mapy” (dodatkowo MAPA MIESIĄCA: Świat Wiedźmina 167 tys., MAPA MIESIĄCA: Rozszerzenia NATO 7360, MAPA TYGODNIA: mniejszości w Polsce 4280), 3900 razy wyświetlono/pobrano scenariusze lekcji, 2200 razy wyświetlono filmy instruktażowe, 18 tys. razy oglądano/pobrano atlas w wersji pdf (I wydanie);
  • 3,34 mln wyświetleń strony w Google (różne hasła): w tym 2,88 mln wyświetleń w Polsce, 460 tys. za granicą;
  • liczba kliknięć związanych z wyszukiwaniem strony w internecie: 42 tys. w Polsce, 2,8 tys. za granicą.

 

Kanał YouTube projektu (stan na październik 2022 roku):

  • łącznie 26 materiałów;
  • 3 903 łącznej liczby wyświetleń;
  • 87 subskrypcji;
  • łączny czas oglądania: 223,6 godz.

 

FILAR III: BADANIA I PUBLIKACJA