Prof. Dieter Vollhardt – światowej klasy fizyk teoretyk, ekspert w dziedzinie materiałów magnetycznych – otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Uroczystość nadania honorowego tytułu odbyła się 8 kwietnia.

– To zaszczyt móc przyznać ten honorowy tytuł wybitnemu fizykowi, specjaliście od korelacji elektronowych, publikującemu w prestiżowych czasopismach – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, podczas uroczystości nadania tytułu doktora honoris causa prof. Dieterowi Vollhardtowi, dodając: – Jesteśmy dumni i wdzięczni, że naukowcy i doktoranci UW, w tym prof. Krzysztof Byczuk, mogli z Panem współpracować. Ta owocna współpraca przyczyniła się do wzrostu poziomu kształcenia i badań naukowych na Uniwersytecie Warszawskim.

Prof. Dieter Vollhardt jest emerytowanym profesorem Uniwersytetu Augsburskiego. Jego zainteresowania badawcze obejmują teorię magnetyzmu i korelacji elektronowych. Wyróżniony naukowiec w znacznym stopniu przyczynił się do rozwoju kilku działów fizyki, m.in. nadprzewodnictwa i nadciekłości, układów nieuporządkowanych, a przede wszystkim teorii układów skorelowanych elektronów, która była głównym tematem zainteresowań badawczych wyróżnionego naukowca. Największym osiągnięciem uczonego było sformułowanie teorii dynamicznego pola średniego (DMFT) – najlepszej przybliżonej teorii opisującej oddziałujące elektrony w kryształach. Ta metoda była przełomowym osiągnięciem pozwalającym na zbadanie wielu różnych zjawisk wywołanych korelacjami elektronowymi.

Ceniony badacz i organizator nauki

Laudację wygłosił prof. Krzysztof Byczuk, dyrektor Instytutu Fizyki Teoretycznej na Wydziale Fizyki UW, który przedstawił dorobek naukowy wyróżnionego fizyka. Pof. Vollhardt ukończył studia na Uniwersytecie w Hamburgu. Doktorat uzyskał na Uniwersytecie w Hamburgu w 1979 roku, m.in. na podstawie badań prowadzonych na University of Southern California w Los Angeles. Pracę habilitacyjną obronił w 1984 roku na Technicznym Uniwersytecie w Monachium. W latach 1987–1996 był profesorem w Wyższej Szkole Technicznej (RWTH) w Akwizgranie, a w latach 1996–2018 profesorem w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Augsburskiego i w Centrum dla Korelacji Elektronowych i Magnetyzmu w Augsburgu.

Badacz jest autorem książki The Superfluid Phases of Helium 3 i współautorem 218 artykułów naukowych, opublikowanych m.in. na łamach „Nature”, „Nature Physics”, „Nature Communication” czy „Physical Review Letters”. Ogółem prace prof. Vollhardta były cytowane prawie 21 tys. razy. Indeks Hirscha wynosi 67 (wg Google Scholar).

Prof. Krzysztof Byczuk podkreślił również zaangażowanie prof. Vollhardta w sieci naukowe utworzone przez Deutsche Forschungsgemeinschaft (DFG). Doktor honoris causa UW był przewodniczącym dwóch sieci Collaborative Research Center Cooperative Phenomena in Solids: Metal-Insulator Transitions and Ordering of Microscopic Degrees of Freedom w latach 2000–2009 oraz Research Unit Dynamical Mean-Field Approach with Predictive Power for Strongly Correlated Materials. Za swój dorobek naukowy niemiecki fizyk otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. Nagrodę Europejskiego Towarzystwa Fizycznego w 2006 roku, Medal Maxa Plancka w 2010 roku oraz Medal Freeberga w 2022 roku.

 Współpraca z Wydziałem Fizyki UW

– Jestem niezwykle dumny, że Senat UW przyznał jedno z największych akademickich wyróżnień prof. Vollhardtowi, renomowanemu badaczowi, który od ponad dwudziestu lat współpracuje z naszą uczelnią, a dokładniej z Wydziałem Fizyki – powiedział podczas uroczystości prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki.

Współpraca z Wydziałem Fizyki UW rozpoczęła się w 2000 roku, kiedy to dr Krzysztof Byczuk otrzymał stypendium Alexandra von Humboldta i wyjechał na Uniwersytet w Augsburgu, gdzie pracował w grupie prof. Vollhardta. Naukowiec z UW i niemiecki fizyk – we współpracy z innymi badaczami – opracowali fenomenologiczną teorię dotyczącą analizy widm fotoemisyjnych skorelowanych elektronów, prawa Curie w teorii dynamicznego pola średniego i teorię ferromagnetyzmu wędrownych skorelowanych elektronów w metalach poddanych nieporządkowi stopowemu. W latach 2005–2008 prof. Byczuk odbył kolejny staż naukowy w zespole kierowanym przez prof. Vollhardta. Do współpracy z niemieckim badaczem zaproszono także innych naukowców pracujących z prof. Byczukiem: dr Annę Kauch, dr Jaromira Panasa, dr Banhi Chatterjee oraz dr. Jana Skolimowskiego. Rezultatem były liczne publikacje i artykuły naukowe.

Podczas swojego przemówienia prof. Dieter Vollhardt wyjaśnił zarówno istotę swoich badań, jak również podkreślił związki naukowe z Uniwersytetem Warszawskim. Wyróżniony fizyk wielokrotnie gościł na Uniwersytecie, wygłaszając m.in. wykłady, seminaria i konwersatoria. Badacz wspomniał o swoich wizytach na Hożej i Pasteura, obserwując, jak zmienia się Wydział Fizyki. Prof. Vollhardt jest również doskonałym popularyzatorem nauki. W przemówieniu podczas uroczystości nadania mu honorowego tytułu odniósł się do swojego wykładu pt. Magnetism: from ancient Greece to modern Warsaw, który wygłosił w 2022 roku.

– Półtora roku temu miałem okazję wystąpić w ramach cyklu „Zapytaj fizyka”, który był jednym z ważniejszych dla mnie wydarzeń. Chcę podkreślić, że udana współpraca naukowa na przestrzeni dziesięcioleci jest możliwa tylko wtedy, gdy partnerzy komunikują się w duchu wzajemnego szacunku i zaufania. Efektem współpracy międzynarodowej jest nie tylko postęp naukowy, ale także wzbogacenie kulturowe – zaznaczył prof. Vollhardt.