Największy projekt obserwacyjny w historii polskiej astronomii świętuje 25-lecie. Od 24 do 28 lipca na Uniwersytecie Warszawskim odbędzie się międzynarodowa konferencja OGLE-25.
W 1992 roku w Obserwatorium Las Campanas w Chile wykonano pierwsze obserwacje nieba w ramach projektu „The Optical Gravitational Lensing Experiment” (OGLE). Był to symboliczny początek największego w historii polskiej astronomii projektu obserwacyjnego prowadzonego przez astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego, którym kieruje prof. Andrzej Udalski.
Dziś w zespole OGLE pracuje 12 naukowców. Astronomowie obserwują regularnie ponad miliard gwiazd w najciekawszych rejonach nieba – centrum i dysku Drogi Mlecznej oraz sąsiednich galaktykach – Obłokach Magellana. Zgromadzili już ponad bilion obserwacji fotometrycznych gwiazd.
Prace zespołu OGLE ukazują się w najważniejszych pismach naukowych na świecie, m.in. w „Nature” i „Science”. Do tej pory astronomowie opublikowali ponad 450 artykułów w czasopismach specjalistycznych.
Przegląd nieba w skali światowej
Projekt OGLE jest wielkoskalowym fotometrycznym przeglądem nieba skoncentrowanym na badaniach zmienności jasności rozmaitych obiektów. Należy do największych przeglądów nieba na świecie. Przez ćwierć wieku dostarcza nieprzerwanie nowych odkryć naukowych na najwyższym poziomie, wytycza nowe kierunki badań we współczesnej astronomii, rozwijając pionierski rodzaj prowadzenia obserwacji astronomicznych – wielkoskalowe przeglądy nieba i tzw. time domain astrophysics.
Sukcesy OGLE
Do najważniejszych sukcesów projektu OGLE należy detekcja pierwszych zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego i rozwój tej nowatorskiej dziedziny badań astrofizycznych. Zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego wykorzystano m.in. do badania ciemnej materii w Drodze Mlecznej oraz analizy jej budowy, a także do poszukiwania planet pozasłonecznych.
Kolejne przełomowe odkrycia zostały dokonane w dziedzinie poszukiwań planet pozasłonecznych. Po raz pierwszy z sukcesem zastosowano dwie nowe techniki poszukiwania planet: metodę tranzytów i mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Dotychczas odkryto około 70 planet pozasłonecznych.
W ramach projektu OGLE skompletowano największą na świecie kolekcję gwiazd zmiennych liczącą około miliona obiektów. Zawiera ona wiele wyjątkowych systemów gwiazdowych oraz nieznane wcześniej typy zmienności gwiazd. Regularnie odkrywane są również obiekty wybuchowe, w szczególności unikalne gwiazdy nowe, nowe karłowate czy supernowe.
Konferencja na 25 lat
Od 24 do 28 lipca z okazji 25-lecia projektu OGLE na Uniwersytecie Warszawskim w budynku dawnej Biblioteki odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa, podczas której zespół astronomów zaprezentuje wyniki wieloletnich badań nad szczególnego rodzaju planetami pozaziemskimi.