Przemówienie wygłoszone 20 października podczas wykładu inauguracyjnego w ramach nowego przedmiotu ogólnouniwersyteckiego „Białoruś 2020”.

Szanowni studenci, wykładowcy Uniwersytetu Warszawskiego, organizatorzy Programu Stypendialnego Rządu RP im. Konstantego Kalinowskiego, jestem bardzo dumna z tego, że mogę dzisiaj gratulować Wam rozpoczęcia nowego roku akademickiego. Chciałabym również złożyć życzenia z powodu utworzenia nowego Klubu Absolwentów Programu Stypendialnego. Rozumiem, że wielu z Was zostało zmuszonych do opuszczenia domu rodzinnego. Nie planowaliście i nie oczekiwaliście, że będziecie zmuszeni zostawić swoją ojczyznę, ale cieszę się, że przyjął Was nasz gościnny sąsiad – Polska.

14 lat temu setki białoruskich studentów zostało relegowanych z uniwersytetów. Wtedy rząd Polski otworzył drzwi Polskich uczelni dla tej młodzieży, która nie mogła kontynuować studiów we własnym kraju. Również wtedy studenci byli główną siłą protestów. W tamtym czasie na placu w mrozie i śniegu zbudowali miasteczko namiotowe, wyrażając swoją dezaprobatę w związku ogłoszonymi wynikami wyborów. Tak samo dziś studenci zaskakują nas swoją odwagą i codziennie udowodniają, iż nikt nie może zakazać im wyrażać własnej opinii, walczyć i zwyciężać. Oni pokazują, czym jest samodzielne myślenie, godność i chęć życia w wolnym kraju z poszanowaniem prawa i wolności. Strach reżimu przed własnymi obywatelami, samodzielnie myślącymi i domagającymi się wolności, spowodował pogwałcenie ich praw i masowe represje. Ale zatrzymania, jak również stosowanie przemocy, czy też relegowania studentów oraz zwolnienia wśród wykładowców nie stanowią dowodu siły, lecz właśnie słabości reżimu. 

Dzmitry Mazura został zatrzymany na 40 dni, Aliaksiei Piatrenko i Ichar Kaleynik na 15, a Maksim Stasiewich na 10. To tylko przykłady z ostatnich kilku dni. Z całego serca martwię się o każdego zatrzymanego studenta, a także o ich rodziny i wykładowców, którzy ich wspierają. Bardzo mnie boli, kiedy widzę jak podczas pokojowego marszu emerytów, którzy wspierają studentów, służby bezpieczeństwa używają granatów i gazów łzawiących. Represje w wolnym i demokratycznym kraju nie mogą być tolerowane. Dzisiaj tak, jak i 14 lat temu, władza stosuje przemoc, zastraszanie oraz aresztowania wśród młodzieży i studentów. Zwróćcie uwagę proszę, na przebieg „marszu młodości” w ubiegłą sobotę: OMON i policja brutalnie zatrzymali dziesiątki protestujących. Większość z nich to studenci, którzy pokojowo spacerowali po ulicach. Władza boi się innych niż własne poglądów w środowisku akademickim. Władza boi się Was, młodzieży, bo jesteście prawdziwą siłą, jesteście przyszłością, jesteście naszą nadzieją.

Edukacja jest, moim zdaniem, dobrą inwestycją w siebie, w swoją przyszłość oraz w przyszłość Białorusi. Zdążyliście wyjechać do Polski: wybraliście ścieżkę niezależności i samodzielnego myślenia. Jesteście tutaj, ponieważ kochacie swój kraj i jesteście gotowi walczyć dla dobra Białorusi, nie zważając na brutalność władzy. Jesteście pełni inicjatywy i energii. Nie ulęknęliście się brutalności władzy i nie podzielacie przekonania o jej nieomylności. Zawsze napawało mnie radością, że są osoby dążące do uzyskania dobrego wykształcenia. Dziś te marzenia się spełniły. Jestem dumna, że zostaniecie częścią społeczności akademickiej: poznacie nie tylko najbliższego sąsiada – Polskę, ale również inne kraje – ich kulturę, język i system funkcjonowania. 

Takie doświadczenia na pewno będą Wam pomocne w „budowaniu mostu” pomiędzy Białorusią a Unią Europejską. A co jest najważniejsze – z całym wolnym światem. Widzę Was jako nieformalnych ambasadorów naszej ojczyzny za jej granicami. Widzę Was jako osoby, które będą opowiadać o Białorusi, dzielić się najnowszymi wiadomościami, obalać stereotypy i promować naszą kulturę. Wy, młodzież i studenci, jesteście bardzo ważni dla Białorusi, dlatego jedną z pierwszych pełnomocników mianowałam przedstawicielkę ds. spraw młodzieży i studentów – Alanę Gebrymaryam ze Zrzeszenia Studentów Białoruskich. Obiecuję również utworzenie platformy edukacyjnej, która zajmie się koordynacją systemu stypendiów oferowanych przez kraje Wolnego Świata dla represjonowanych białoruskich studentów. Niniejsza platforma będzie służyć również wymianie informacji i doświadczeń. W każdym kraju, który odwiedzałam, otrzymywałam bowiem propozycję zorganizowania pomocy studentom i młodzieży. Jestem pewna, że takie działania będą dla Was pomocne i umożliwią poczucie solidarności, co może nas wzmocnić.  

Dziś solidarność okazuje nam Polska. W ciągu 14 lat setki studentów zostało absolwentami Programu im. Konstantego Kalinowskiego. Absolwenci –posiadacze najlepszego europejskiego dyplomu, będą budowali nową Białoruś. To oni będą przynosić najlepsze doświadczenia z Zachodu i będą pokazywać jak naprawdę wygląda demokratyczne państwo, reformy i sposób życia.

Dla części z Was, którzy dzisiaj rozpoczynają studia, życzę akademickich sukcesów, zwłaszcza w tych trudnych czasach. Droga przez studia nie będzie łatwa, ale na pewno jest warta jej realizacji.

Drodzy studenci i absolwenci, młodzi i utalentowani Białorusini, pamiętajcie proszę, że czeka na Was nowa Białoruś. Wasza wiedza, krytyczne myślenie i wolność poglądów będą niesamowicie potrzebne w nowej i demokratycznej Białorusi. Każdy Wasz wybór, każda Wasza aktywność dodają „cegiełkę” w budowaniu nowego kraju. Kraju, który będzie bronić Waszych praw i wolności, który będzie szanować wolnych obywateli. Liczę, że z takimi nadziejami i marzeniami rozpoczniecie Wasz rok akademicki. Życzę Wam wielu sukcesów!