Czy wielkie wymieranie raf koralowych w dewonie pomoże zrozumieć współczesne zagrożenia dla raf koralowych? Na to pytanie odpowiedzi poszukiwał prof. Mikołaj Zapalski z Wydziału Geologii UW wraz z naukowcami z międzynarodowego zespołu badawczego.
− Ekosystemy rafowe są tzw. „hotspotami” bioróżnorodności, czyli ekosystemami, w których różnorodność gatunkowa jest znacząco wyższa niż w innych ekosystemach. Największe ekosystemy rafowe, budowane m.in. przez koralowce rozwijały się w dewonie (ok. 419–359 mln lat temu). Kilkuetapowe wielkie wymieranie pod koniec dewonu spowodowało zupełną degradację tych raf – wyjaśnia prof. Mikołaj Zapalski.
Dotychczasowe badania w tym zakresie dotyczyły pojawiania się i wymierania konkretnych gatunków. Prof. Mikołaj Zapalski oraz dr Tom Bridge, prof. Andrew H. Baird, prof. John Pandolfi z Australii oraz dr Michael McWilliam z USA przeanalizowali dewońskie koralowce w czasie wymierania, biorąc pod uwagę cechy anatomiczne, jakie miały te formy, które wymarły i te, które wymierania przeżyły.
Groźne bielenie
− Zdolności do tworzenia raf przez koralowce współczesne związane są silnie z ich symbiozą z jednokomórkowymi glonami. Głównym zagrożeniem dla współczesnych raf jest tzw. bielenie, czyli proces związany ze wzrostem temperatury, w którym koralowce pozbywają się glonów symbiotycznych. W konsekwencji prowadzi to do zahamowania wzrostu koralowców i do zamierania raf. Koralowce, które posiadają glony symbiotyczne, wykazują pewne charakterystyczne cechy anatomiczne, które pozwalają je odróżnić od koralowców niesymbiotycznych – wyjaśnia geolog.
Już we wcześniejszych badaniach naukowcy wykazali, że wiele koralowców dewońskich posiadało również glony symbiotyczne. Badania australijsko-amerykańsko-polskiego zespołu badawczego dowiodły, że wieloetapowe wymieranie dewońskie, związane m.in. ze wzrostem temperatur ówczesnych mórz, dotknęło głównie koralowce fotosymbiotyczne.
Model zmian raf
Dodatkowo badacze wykazali, że koralowce, prawdopodobnie ze względu na załamanie symbiozy, nie wróciły już do swojej rafotwórczej roli przez następnych 150 milionów lat. − Obserwacje przyczyn i skutków załamania dewońskich ekosystemów rafowych mogą służyć za model zmian, zachodzących we współczesnych rafach. Ma on jednak pewne ograniczenia, które są m.in. związane z różnymi grupami koralowców budujących rafy w dewonie i dziś, jak i z różnicami w ich ekologii.
