Biblioteka powstała wraz z utworzonym w 1816 r. Królewskim Uniwersytetem Warszawskim. Od 15 grudnia 1999 r. BUW funkcjonuje w siedzibie na Powiślu. Do dyspozycji czytelnicy mają 5,5 mln książek. Dziennie bibliotekę odwiedza 3,5 tys. osób. Część księgozbioru dostępna jest dla osób niezwiązanych z Uniwersytetem. Cenne źródła historyczne gromadzą gabinety rycin, starych druków, zbiorów XIX w., zbiorów kartograficznych, rękopisów, zbiorów muzycznych, dokumentów życia społecznego. Biblioteka jest miejscem wystaw, spotkań, konferencji. Od kilku lat w holu BUW-u organizowana jest gala finałowa konkursu Nagrody Literackiej Nike oraz uroczystość wręczenia Nagrody Kisiela. Jej ogrody otwarte są dla spacerujących.