– Dla rektora oraz całej społeczności Uniwersytetu Warszawskiego to ogromny honor i zaszczyt móc odnowić doktorat Panu Profesorowi. Pana osiągnięcia naukowe są rozpoznawane nie tylko w Polsce, ale również w środowisku międzynarodowym – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, otwierając uroczystość odnowienia doktoratu prof. Jacka Baranowskiego. Wydarzenie odbyło się 14 marca w Sali Senatu Pałacu Kazimierzowskiego na kampusie UW przy Krakowskim Przedmieściu.
Prof. Jacek Baranowski jest wybitnym przedstawicielem „warszawskiej szkoły fizyki półprzewodników”. 17 października 2022 roku Rada Wydziału Fizyki UW podjęła uchwałę o odnowieniu doktoratu naukowca. 22 marca 2023 roku uchwała w tej sprawie została podjęta także przez Senat UW. Decyzja o odnowieniu doktoratu jest wyrazem uznania wybitnych osiągnięć naukowych i dydaktycznych oraz ogólnouniwersyteckiej działalności prof. Baranowskiego.
Wybitny fizyk
– Dla rektora oraz całej społeczności Uniwersytetu Warszawskiego to ogromny honor i zaszczyt móc odnowić doktorat Panu Profesorowi. Pana osiągnięcia naukowe są rozpoznawane nie tylko w Polsce, ale również w środowisku międzynarodowym. Sam poznałem Pana Profesora nie na Uniwersytecie Warszawskim, lecz na Uniwersytecie Stanforda i paryskiej Sorbonie. Cóż może być piękniejszego dla społeczności uniwersyteckiej UW, niż dowiedzieć się o swoim koledze, o profesorze Uniwersytetu w tak znakomitych ośrodkach? – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, dodając: – Jesteśmy z Pana Profesora dumni. Pana uczniowie zawsze wspominają to, co najważniejsze dla Uniwersytetu Warszawskiego: ciekawość poznawczą, konsekwencję w osiąganiu celów, otwartość, tolerancję i szacunek do młodszych kolegów.
Laudację wygłosił prof. Adam Babiński, prodziekan ds. finansowych Wydziału Fizyki UW.
– Spondeo ac polliceor. Te słowa wypowiedział przed półwieczem prof. Jacek Baranowski. To wydarzenie, a także dokonania jego naukowego życia są dla nas dzisiaj okazją do uroczystego świętowania odnowienia jego doktoratu; okazją do świętowania naukowego życia wypełnionego potrzebą poznania i zrozumienia natury rzeczy oraz chęcią dzielenia się swoją pasją z kolejnymi pokoleniami badaczy. Prof. Baranowski w swojej działalności naukowej niejednokrotnie wykazywał ogromne wyczucie zjawisk i własności fizycznych badanych materiałów. Zawsze lokował swoje zainteresowania w czołówce tematów zajmujących społeczność badaczy. Jego prace są cały czas cytowane. Znaczącą cechą prof. Baranowskiego jest też jego zaangażowanie we współpracę z innymi naukowcami, w tym we współpracę międzynarodową. Nigdy w swojej działalności nie zamykał się przed wyzwaniami technologicznymi – mówił prof. Babiński.
– Odnowienie doktoratu jest najwyższym wyróżnieniem, jakim macierzysta uczelnia może obdarzyć najwybitniejszych nauczycieli i mistrzów. Dzisiejsza uroczystość nawiązuje do pięknych akademickich tradycji. Dla mnie jako dziekana niezmiernym przywilejem, honorem, a także nieukrywaną przyjemnością jest pokłonienie się nisko Panu Profesorowi Jackowi Baranowskiemu i wyrażenie w imieniu społeczności Wydziału Fizyki głębokiego szacunku oraz podziękowanie za wieloletnią pracę i zaangażowanie na rzecz Uniwersytetu Warszawskiego – powiedział prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki UW.
Rezultaty badań prof. Jacka Baranowskiego są znane zarówno w Europie, jak i na świecie. Naukowiec wypromował szesnaścioro doktorów. Zaangażowany był również w działalność organizacyjną na Wydziale Fizyki UW. Pod koniec lat 70. pełnił funkcję prodziekana, później kierował Zakładem Fizyki Ciała Stałego Instytutu Fizyki Doświadczalnej (IFD), był też dyrektorem IFD. Prof. Baranowski przewodniczył Oddziałowi Warszawskiemu Polskiego Towarzystwa Fizycznego, był też członkiem m.in. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Obecnie pracuje w Sieci Badawczej Łukasiewicz.
Recenzentami dorobku naukowego prof. Jacka Baranowskiego byli prof. Jan Misiewicz z Politechniki Wrocławskiej oraz prof. Andrzej Mycielski z Instytutu Fizyki Polskiej Akademii Nauk.
Od półprzewodników do internetu
Prof. Jacek Baranowski związany jest z Wydziałem Fizyki UW od 1957 roku, kiedy zaczął tu swoje studia. Jego zainteresowania badawcze skoncentrowały się wokół fizyki ciała stałego. Stopień naukowy doktora uzyskał w 1969 roku, przedstawiając rozprawę Widma domieszek metali przejściowych w związkach grupy AII-BVI i AIII-BV, która była wynikiem dwuletnich badań na Uniwersytecie Stanforda. Praca ta jest nadal cytowana (obecnie posiada ponad 200 cytowań).
– Od ukończenia mojego doktoratu minęło przeszło pięćdziesiąt lat. Obroniłem go na Wydziale Fizyki w 1969 roku na podstawie pracy doświadczalnej, jaką wykonałem w trakcie dwuletniego pobytu na stypendium naukowym na Uniwersytecie Stanforda. Pracę doświadczalną z dziedziny domieszek metali przejściowych w półprzewodnikach wykonywałem nie na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Stanforda, ale na Wydziale Electrical Engineering. Decyzja o umiejscowieniu badań fizyki półprzewodników na tym wydziale była umotywowana faktem, że w latach 60. ubiegłego stulecia rodziła się dopiero elektronika półprzewodników, zainicjowana odkryciem tranzystora przez Williama Shockleya. W tamtych czasach nikt się nie spodziewał, że rozwój elektroniki półprzewodników doprowadzi do szybkiego rozwoju zastosowań, m.in. obwodów scalonych wielkiej integracji i budowy komputerów. W trakcie mojego pobytu w Stanfordzie nie było komputerów ani telefonów komórkowych. Pierwszy prototyp komputera Apple został skonstruowany przez Steve’a Jobsa w 1976 roku, czyli osiem lat po moim wyjeździe do Stanforda. Dopiero w następnych latach pojawiły się szerokie zastosowania sieci komputerowych, które doprowadziły do głębokich zmian cywilizacyjnych prowadzących do powstania internetu, a przez to do kształtowania się nowej cywilizacji informatycznej – powiedział prof. Jacek Baranowski.
Naukowiec jest jednym z inicjatorów badań nad grafenem w Polsce. Jego prace naukowe poruszały takie tematy jak detektory podczerwieni, stany rezonansowe metali przejściowych w półprzewodnikach, oddziaływanie fononów z termami energetycznymi metali przejściowych w półprzewodnikach, defekty w arsenku galu. Zastosowana na Wydziale Fizyki UW dzięki profesorowi technologia przyczyniła się do powstania i rozwoju Laboratorium Nanostruktur Półprzewodnikowych.
