10 lipca odbyło się piąte i ostatnie w tej serii spotkanie informacyjne dotyczące Podstawowych Obszarów Badawczych w ramach „Inicjatywy doskonałości”. Tematem rozmowy był POB 5 „W poszukiwaniu regionalnych rozwiązań dla globalnych wyzwań”. To POB przeznaczony głównie dla nauk społecznych. Odnajdą się tu przedstawiciele m.in. psychologii, socjologii, ekonomii, zarządzania.

Wyzwania społeczne i cyfrowe, dotykające ludzi na całym globie, ale i w poszczególnych regionach świata – właśnie temu będą poświęcone badania realizowane w ramach POB-u piątego ze środków programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”.

W spotkaniu informacyjnym wzięło udział ok. 120 osób. Prof. Maciej Duszczyk, prorektor UW ds. naukowych, rozpoczynając spotkanie, przypomniał o celach całego programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. Należą do nich: zwiększenie wpływu badań prowadzonych na UW na naukę światową, włączanie młodych badaczy w naukę, równouprawnienie kobiet i mężczyzn w dostępie do nauki i karier naukowych, zmniejszenie obciążenia pracowników akademickich zadaniami administracyjnymi dzięki działaniom rozwijającym potencjał pracowników administracji, a także transferowanie wyników badań naukowych do programów kształcenia. Następnie głos zabrali kierownicy ośmiu działań Podstawowego Obszaru Badawczego.

 

Działania w ramach POB 5 można pogrupować w trzy kategorie: (1) działania, które będą polegały na stworzeniu rozwiązań instytucjonalnych w celu wspierania badań i dydaktyki w określonych dyscyplinach, (2) takie, które będą dążyły do wypracowania trwałych narzędzi do opisu i analizy współczesnych problemów, (3) projekty badawcze, które mają dać odpowiedź na najpoważniejsze wyzwania współczesności.

 

W ramach POB 5 na UW mają powstać m.in. rozpoznawalne na całym świecie centra wiedzy i nauki, np. Centrum doskonałości w naukach społecznych czy projekt wszechstronnego badania ryzyka systemowego. Systematycznie ma też być realizowane nowe przedsięwzięcie sondażowe na wzór międzynarodowych sondaży takich jak ESS, EVS, PPS, ISSP, czyli Środkowoeuropejski Sondaż Społeczny. W prace nad tym ostatnim mogą włączyć się zespoły, które chciałyby zaproponować moduł tematyczny takiego sondażu.

8 działań POB 5
  1. Centrum doskonałości w naukach społecznych
  2. Budowa Impactful Digital Alliance
  3. Zainicjowanie projektu badania ryzyka systemowego
  4. Środkowoeuropejski Sondaż Społeczny. Infrastruktura badawcza dla nauk społeczno-humanistycznych
  5. Grywalizacja światów. Platforma wymiany
  6. Laboratorium Wiedzy. Naukometria dla doskonałości naukowej
  7. Wewnętrzny panel badawczy. Infrastruktura badawcza dla nauk społecznych
  8. Zintensyfikowanie na UW nowatorskich badań dotyczących mobilności terytorialnej i społecznej oraz nierówności społeczno-ekonomicznych dzięki wykorzystaniu nowych, innowacyjnych zbiorów danych
Centrum doskonałości w naukach społecznych

– Mamy absolutną świadomość tego, jak wiele tematów badawczych w naukach społecznych jest obecnych na uniwersytecie (…). Naszą ambicją jest, aby maksymalnie wiele z nich znalazło dla siebie przestrzeń w całym POBie, ale w szczególności w Centrum doskonałości w naukach społecznych – tak o pomyśle na centrum mówi dr hab. Paweł Kaczmarczyk z WNE i OBM. Centrum ma służyć różnym jednostkom z UW poprzez m.in. promowanie i wsparcie, również finansowe, projektów badawczych oraz ułatwienie współpracy między dyscyplinami.

 

Budowa Impactful Digital Alliance

Prof. Renata Włoch z Instytutu Socjologii i DELabu mówiła o działaniu infrastrukturalnym, polegającym na stworzeniu Impactful Digital Alliance. Będzie to miejsce dla badaczy zainteresowanych cyfryzowaniem się różnych dziedzin życia. – Przywitamy każdego badacza, zwłaszcza tego na początku kariery (…), który chciałby się zająć badaniem transformacji cyfrowej i zapewnimy takiemu badaczowi całościowe wsparcie, zarówno od strony organizacyjnej, jak i od strony metodologicznej w zakresie dzielenia się najnowszą wiedzą, jeśli chodzi o zastosowanie najnowszych metodologii badań cyfrowych – powiedziała prof. Włoch.

 

Zainicjowanie projektu badania ryzyka systemowego

Prof. Marek Trippenbach opowiedział o projekcie badania ryzyka systemowego, czyli zagrożenia o krytycznym znaczeniu dla funkcjonowania człowieka i społeczeństw. W tym kontekście profesor wymienił m.in. starzenie się społeczeństw, zmiany klimatyczne czy problemy zdrowotne, również aktualną problematykę epidemii COVID-19. W projekcie będą uczestniczyć przedstawiciele różnych dziedzin nauk, również ścisłych i medycznych.

 

Środkowoeuropejski Sondaż społeczny. Infrastruktura badawcza dla nauk społeczno-humanistycznych

Jednym z większych przedsięwzięć całego programu „Inicjatywa doskonałości” będzie stworzenie i realizacja międzynarodowego badania sondażowego. Prof. Michał Bilewicz, który opowiadał o tym przedsięwzięciu powiedział, że będzie ono w stanie odpowiedzieć na pytanie nurtujące wielu badaczy społecznych: w jakim stopnu Polska różni się od innych państw i czy to, co badacze diagnozują w Polsce, jest uniwersalne czy też stanowi regionalną specyfikę.

 

Grywalizacja światów. Platforma wymiany

– Mechanizmy grywalizacyjne obserwujemy w wielu obszarach życia społecznego, politycznego i ekonomicznego. Gry, e-sport, jako fenomen zarówno informatyczny, jak i socjologiczny, także doświadczenia VR-owe i dotyczące rozszerzonej rzeczywistości są takimi tematami, takimi zagadnieniami, które w ostatnich latach silnie zyskują na znaczeniu, silnie są też dostrzegane przez najlepsze, prestiżowe czasopisma w wielu dyscyplinach i wielu dziedzinach, także wydawnictwa naukowe i stowarzyszenia – mówił dr hab. Tomasz Gackowski z WDiB. Dzięki wirtualnej platformie osoby, które interesują się tą problematyką będą mogły nawiązać kontakt z badaczami z zagranicy, uczestniczyć w e-szkoleniach, korzystać z infrastruktury wielu jednostek czy ubiegać się o finansowanie badań i wyjazdów na spotkania naukowe o tematyce gier, VR czy e-sportu. Planowana jest też organizacja kongresu w partnerstwie ze stowarzyszeniem IEEE, działającym w obszarze zaawansowanych technologii.

 

Laboratorium Wiedzy. Naukometria dla doskonałości naukowej

POB 5 przewiduje też działania skierowane do badaczy samej nauki. Dr Adam Płoszaj z EUROREG wyjaśnił, że istotnym celem działania „Laboratorium Wiedzy. Naukometria dla doskonałości naukowej”, stanowiącym punkt wyjścia do realizacji innych zadań w ramach działania, jest zapewnienie dostępu do lokalnej wersji bazy danych Web of Science dla osób z UW. Jak wskazuje dr Płoszaj, tak zaawansowanego dostępu do bazy nie ma jeszcze żadna instytucja naukowa w Polsce. Wśród planów jest też stworzenie nowego kierunku „Science studies”.

 

Wewnętrzny panel badawczy. Infrastruktura badawcza dla nauk społecznych

Wewnętrzny panel badawczy będzie polegał na uregulowanym uczestnictwie studentów UW w badaniach naukowych prowadzonych przez naukowców z uczelni. Dr hab. Konrad Jankowski z Wydziału Psychologii tłumaczył, że ponad 40 tys. studentów UW to populacja, z której można by rekrutować uczestników badań, np. psychologicznych. W ramach tego uczestnictwa studenci otrzymywaliby punkty zamieniane na punkty ECTS i w ten sposób zrealizowali kurs ogólnouniwersytecki, popularnie zwany OGUNem.

 

Zintensyfikowanie na UW nowatorskich badań dotyczących mobilności terytorialnej i społecznej oraz nierówności społeczno-ekonomicznych dzięki wykorzystaniu nowych, innowacyjnych zbiorów danych

Dr hab. Michał Brzeziński wyjaśnił na spotkaniu, że w ramach tego działania byłyby zbierane w jednym miejscu dane dotyczące mobilności przestrzennej i społecznej czy nierówności społeczno-ekonomicznych, z których będą mogli korzystać przedstawiciele różnych dyscyplin na UW. Zdaniem dr hab. Brzezińskiego, dzięki temu znacznie wzrośnie liczba publikacji w naukach społecznych.