O zdolności do realizacji ambitnych, strategicznych inicjatyw i działania jako jedna instytucja, a nie suma jednostek, mówił prof. Marcin Pałys, rektor UW, podczas swojego wystąpienia w trakcie uroczystej inauguracji roku akademickiego 2019/2020. – Przez 7 lat wiele udało się nam osiągnąć. Kładę nacisk na słowo nam. Bo to, jak uniwersytet zmieniał się na przestrzeni tych lat, jest efektem zaangażowania wielu osób – podkreślał rektor.

1 października orszak złożony z członków Senatu UW oraz przedstawicieli władz innych uczelni przeszedł z Pałacu Kazimierzowskiego do Auditorium Maximum, gdzie w auli im. Adama Mickiewicza odbyła się uroczystość rozpoczęcia nowego roku akademickiego. Przemówienie inauguracyjne prof. Marcina Pałysa, rektora UW, koncentrowało się m.in. na korzyściach, jakie przynosi współpraca wewnątrz uniwersytetu.

W 2012 roku prof. Marcin Pałys został rektorem UW, a wśród wyzwań, które stawiał wtedy przed uczelnią, znalazły się: wzrost umiędzynarodowienia uczelni, szersza współpraca z otoczeniem społecznym, większe otwarcie wewnętrzne uniwersytetu, poprawa warunków pracy i studiowania, a także rozsądna polityka Human Resources.

Podczas uroczystej inauguracji rektor omówił osiągnięcia, jakie w tych kwestiach osiągnęła wspólnie społeczność akademicka UW.

UW częścią uniwersytetu europejskiego

4EU+ to sojusz sześciu europejskich uczelni badawczych: Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Karola w Pradze, Uniwersytetu w Heidelbergu, Uniwersytetu Sorbońskiego, Uniwersytetu Kopenhaskiego i Uniwersytetu w Mediolanie. W czerwcu tego roku Sojusz 4EU+ otrzymał grant w pilotażowym konkursie Komisji Europejskiej „European Universities” finansowanym z programu Erasmus+. Komisja wyłoniła 17 konsorcjów uczelni. Otrzymały one grant na rozwój współpracy w dziedzinie kształcenia, badań, transferu technologii oraz mobilności. Realizacja grantu sojuszu 4EU+ rozpocznie się w listopadzie.

– Chcemy ustanowić wspólne ramy dla kształcenia, tak aby nasi studenci mogli korzystać z oferty dydaktycznej wszystkich uczelni partnerskich. Rozwijamy też wspólne projekty badawcze w ramach czterech programów flagowych skoncentrowanych na najważniejszych wyzwaniach cywilizacyjnych, takich jak zmiany demograficzne i społeczne, konsekwencje rozwoju technologii, bioróżnorodność i zrównoważony rozwój – mówił prof. Pałys podczas inauguracji. Podkreślił tym samym wspólną dla wszystkich uczelni sojuszu wizję przyszłości europejskiego szkolnictwa wyższego, które czuje się odpowiedzialne m.in. za poszukiwanie rozwiązań globalnych problemów.

Federalizacja UW-WUM

Podczas przemówienia inauguracyjnego pojawił się też wątek zacieśniania współpracy z partnerami krajowymi. Przypomniany został temat toczących się od roku rozmów dotyczących federalizacji UW i Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. – Entuzjazm dla zbliżenia naszych uczelni wyrażają bardzo liczni członkowie naszej społeczności – pracownicy, a także doktoranci i studenci, z którymi miałem okazję rozmawiać na ten temat. Jak wskazują przeprowadzone analizy, zbliżenie UW i WUM otworzy przed naszą uczelnią zupełnie nowe obszary badawcze oraz poszerzy możliwości pozyskiwania funduszy na badania, a w przyszłości także wpłynie na pozycję w rankingach – podkreślił rektor UW.

Rozwój uczelni

W dalszej części wystąpienia przywołane zostały projekty na rzecz rozwoju UW. – Program, którego realizację rozpoczęliśmy w roku jubileuszu 200-lecia UW, przewiduje 18 inwestycji. 10 z nich już realizujemy, w tym największą inwestycję programu – drugi etap budynku dla lingwistyki i filologii przy ul. Dobrej. Dwie inwestycje właśnie dobiegają końca. Już w tym miesiącu studenci będą korzystać z przebudowanych na cele sportowe podziemi Biblioteki Uniwersyteckiej. W zmodernizowanym budynku w Alejach Ujazdowskich 4 zaczęło działać Centrum Współpracy i Dialogu. Ma być ono platformą komunikacji i współdziałania uniwersytetu z otoczeniem społeczno-gospodarczym, a także miejscem współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym – mówił prof. Pałys. Mowa o programie wieloletnim „Uniwersytet Warszawski 2016-2025”, który zakłada kompleksową przemianę uczelni. Wśród jego celów wymienia się m.in. rozwój przedsięwzięć transdyscyplinarnych, większe umiędzynarodowienie czy rozwój programu kształcenia przez całe życie.

Rektor zwrócił też uwagę na zintegrowany program rozwoju, który obejmuje m.in. tworzenie nowych kierunków studiów, w tym w języku angielskim, organizację szkół letnich i programów stypendialnych, a także zajęć rozwijających kompetencje informatyczne, analityczne i komunikacyjne u studentów i pracowników. – To elementy zmian w dziedzinie Human Resources, które zapowiadałem w 2012 roku. Uniwersytet chce być pracodawcą, który po pierwsze wspiera rozwój swoich pracowników, po drugie docenia najlepszych i potrafi zaoferować im atrakcyjne ścieżki kariery, a po trzecie oferuje przyjazne środowisko pracy – mówił prof. Pałys.

Nowy Statut

Odwołując się do zmian spowodowanych uchwaleniem nowej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, rektor poinformował o nowym Statucie UW będącym efektem wielomiesięcznych prac w Senacie UW, komisjach senackich oraz konsultacji ze społecznością akademicką. – Statut, który dziś wchodzi w życie, wprowadził nowe kolegialne ciała, które będą podejmować najważniejsze decyzje dotyczące przyszłości uczelni i kierunków jej rozwoju, będą wyznaczać cele i standardy oraz dbać o ich realizację. Mówię tutaj o Uniwersyteckiej Radzie ds. Kształcenia i radach dydaktycznych na wydziałach i w innych jednostkach, a także o radach naukowych dyscyplin oraz Radzie Naukowej Dziedzin – mówił prof. Pałys, dodając, że nowym ciałem jest także Rada uczelni. Zwrócił przy tym uwagę na rolę studentów w kształtowaniu uczelnianej rzeczywistości: – Życzę Wam, aby Wasi przedstawiciele zawsze pamiętali, że uniwersytet to społeczność, w której decyzje należy podejmować w drodze kompromisów, ważąc „za” i „przeciw”, pamiętając o uniwersyteckich wartościach i odkładając na bok doraźne lub grupowe interesy.

O jakości debaty publicznej i kryzysie klimatycznym

Na zakończenie swojego przemówienia rektor zaapelował o zachowywanie standardów debaty publicznej opartej na wymianie potwierdzonych naukowo informacji oraz szacunku do współrozmówców. – Dyskusje publiczne coraz rzadziej obliczone są na znalezienie choć minimalnej płaszczyzny porozumienia, a coraz częściej mają po prostu zniszczyć adwersarza. Mamy ogromny problem z głosami radykalnymi, skrajnymi, z brakiem szacunku dla dyskutantów, dla innych ludzi, z brutalizacją języka i zachowań – podkreślał rektor.

Wobec postępującego kryzysu wywołanego zmianami klimatu i wynikających z tego faktu zagrożeń dla środowiska naturalnego prof. Pałys zaznaczył, że rolą uniwersytetu jest zwiększanie świadomości dotyczącej wyników badań naukowych, które potwierdzają negatywny wpływ ocieplenia klimatu na środowisko i człowieka, a także konsekwencji tych zmian.

Uroczysta immatrykulacja

Po przemówieniu rektora odbyła się immatrykulacja, czyli włączenie nowych osób do grona studentów. Studenci I i II stopnia oraz doktoranci, którzy w postępowaniu rekrutacyjnym osiągnęli najlepsze wyniki, złożyli przysięgę i odebrali indeksy od rektora. W trakcie uroczystości głos zabrali: Natalia Greniewska, przewodnicząca samorządu doktorantów i Kamil Bonas, przedstawiciel studentów.

O odkrywaniu tajemnic Drogi Mlecznej

Pierwszy w nowym roku akademickim wykład pt. „Jak zakrzywiliśmy naszą Galaktykę, czyli o odkrywaniu tajemnic Drogi Mlecznej” wygłosił prof. Andrzej Udalski. Był on poświęcony m.in. najnowszym odkryciom zespołu projektu „The Optical Gravitational Lensing Experiment” (OGLE) dotyczącym Drogi Mlecznej. Astronomowie z UW opracowali unikatową, trójwymiarową mapę naszej Galaktyki, a wyniki ich prac i obserwacji w sierpniu zostały opublikowane na łamach tygodnika „Science”. O odkryciu mówiły media na całym świecie.

Prof. Udalski był jednym z pomysłodawców projektu OGLE i jego liderem od momentu uruchomienia. Projekt stanowi realizację pochodzącej od prof. Bohdana Paczyńskiego idei regularnych i długotrwałych obserwacji fotometrycznych milionów gwiazd w poszukiwaniu pojaśnień spowodowanych zjawiskiem soczewkowania grawitacyjnego przez ciemne obiekty w halo naszej Galaktyki.