Międzynarodowy zespół naukowców zaobserwował, że dziko żyjące gryzonie są zdolne do celowego oszustwa. Tak wysokie zdolności poznawcze dotychczas były przypisywane ptakom krukowatym i wyższym ssakom naczelnym. W badaniach uczestniczyli naukowcy z Wydziału Biologii UW, a wyniki obserwacji zostały opisane w czasopiśmie „Royal Society Open Science”.

Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego: prof. Piotr Bębas i dr Marcin Chrzanowski z Wydziału Biologii UW, oraz prof. Rafał Stryjek z Instytutu Psychologii Polskiej Akademii Nauk przez ponad rok badali zachowania myszarek polnych w ich naturalnym środowisku życia. Obserwację prowadzili na warszawskiej Białołęce, w pobliżu rezerwatu przyrody Łęgi Czarnej Strugi.

Złap mnie, jeśli potrafisz

Naukowcy zaobserwowali, że podczas ucieczki przed innymi osobnikami konkurującymi z nimi o pokarm myszarki wykazywały się sprytem. Oznacza to, że dziko żyjące gryzonie mogą być poznawczo zdolne do celowego oszustwa – zachowania wymagającego bardzo wysokich zdolności poznawczych, dotychczas przypisywanych głównie ptakom krukowatym i wyższym ssakom naczelnym, w tym ludziom.

Obserwacja sprytu gryzoni była efektem ubocznym szerszych obserwacji. Naukowcy chcieli sprawdzić reakcje gryzoni na naturalne, spotykane w środowisku zapachy (np. lisów), które potencjalnie mogą odstraszać te zwierzęta. Podczas walidacji eksperymentu, gdy wybierali najlepszy model badań, badacze natknęli się na celowe zachowania myszarek.

Obserwacja w naturze

Do monitoringu użyli samodzielnie skonstruowanych komór obserwacyjnych. Ich budowa pozwala na swobodne przemieszczanie się w nich gryzoni. Komory są wyposażone w kamery pozwalające na obserwację zachowania zwierząt, zarówno w dzień, jak i w nocy. Na bieżąco są też rejestrowane warunki panujące w środowisku, a także temperatura ciała gryzoni.

– Szczegółowe badania dotyczące behawioru gryzoni, które są prowadzone w środowisku ich życia nie są częste. Zwykle obserwacje są prowadzone w laboratorium. Niemniej, nawet przy zachowaniu warunków najbardziej optymalnych dla rozwoju zwierząt i dbałości o zachowanie ich dobrostanu, nadal nie możemy wykluczyć wielu zmiennych wpływających na ich naturalne zachowanie, którego wiele aspektów pozostaje nieodkrytych. Naszej uwadze może umykać wiele ciekawych aspektów życia zwierząt – mówi prof. Bębas.

Ważne odkrycie

Wyniki obserwacji naukowcy opublikowali w „Royal Society Open Science”. Odkrycie może mieć istotne znaczenie nie tylko dla psychologii gryzoni, ale również dla badań nad intencjonalnością u zwierząt i teorią umysłu.

Publikacja artykułu oraz urządzenia wykorzystane do obserwacji zostały sfinansowane ze środków programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza”.