Wzajemna uwaga w czasie interakcji z rodzicem jest kluczowa dla rozwoju niemowląt. Tak wynika z badań naukowców z Wydziału Psychologii UW.
Niemowlęta, które w czasie zabawy w wieku 5 miesięcy spędzały więcej czasu twarzą w twarz z rodzicem (tzw. uwaga wzajemna), w wieku 11 miesięcy potrafiły lepiej kontrolować swoją uwagę. Tak wynika z badań naukowców z Pracowni Neurokognitywistyki Rozwoju – Babylab, które zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Child Development”. Psycholodzy z UW są pierwszym polskim zespołem naukowym, który opublikował wyniki badań w tym czasopiśmie.
Interakcja rodzic–dziecko
W badaniu wzięło udział 55 par matek i niemowląt. Matki z dziećmi dwukrotnie odwiedziły Babylab – gdy dziecko miało 5, a następnie 11 miesięcy. Naukowcy sprawdzali, w jaki sposób to, co dzieje się podczas swobodnej zabawy rodzica z niemowlęciem, wiąże się z późniejszym rozwojem umiejętności kontroli uwagi u dziecka. W nagraniach wspólnej zabawy zespół Babylabu analizował, jak dużo czasu mama i niemowlę jednocześnie patrzą na siebie twarzą w twarz w stosunku do czasu spędzonego na obserwacji otoczenia oraz zabawek. Podczas tej samej wizyty niemowlęta wykonywały zadanie mierzące rozwój kontroli uwagi wtedy, gdy konkurują o nią różne bodźce na ekranie. Szybkość przenoszenia uwagi między tymi bodźcami była mierzona za pomocą eyetrackera, czyli urządzenia monitorującego ruchy oczu malucha.
Znaczenie dla rozwoju
Badanie wykazało, że niemowlęta, które w czasie zabawy z rodzicem w wieku 5 miesięcy spędzały z nim więcej czasu twarzą w twarz (tzw. uwaga wzajemna), w wieku około 11 miesięcy łatwiej przenosiły uwagę między konkurującymi bodźcami na ekranie eyetrackera. Kluczowym czynnikiem okazała się uwaga wzajemna, a szczególnie czas trwania wspólnego kontaktu wzrokowego rodzica i malucha. To pokazuje, że wczesne interakcje społeczne mają duże znaczenie dla rozwoju nie tylko w zakresie emocji i umiejętności społecznych, lecz także poznawczych.
– „Bycie z” dzieckiem i podzielanie doświadczeń we wspólnej zabawie w pierwszych miesiącach życia znacząco wpływa na rozwój zdolności skupiania uwagi. To, co rodzic i niemowlę robią w trakcie zabawy każdego dnia, ma znaczenie dla ćwiczenia umiejętności uwagowych, które dziecko będzie wykorzystywać przez całe życie. Lepsze przenoszenie uwagi przekłada się na sprawniejsze wykonywanie zadań i planowanie działań – wyjaśnia dr hab. Przemysław Tomalski, kierownik Babylab.
Poszukiwani maili naukowcy
Psychoodzy z Babylab realizują projekty dotyczące rozwoju mowy – „BaGa!” i „Gadające Głowy”. Ich celem jest lepsze zrozumienie, w jaki sposób niemowlęta poznają i rozróżniają dźwięki mowy oraz w jaki sposób łączą informacje o twarzach i mowie pochodzące z różnych narządów zmysłów, np. ruchy ust oraz dźwięki. Babylab zaprasza do udziału w projektach rodziców i niemowlęta w wieku od 4 do 11 miesięcy z terenu Warszawy i Mazowsza. Rodziny z młodszymi dziećmi również mogą zgłaszać się do bazy uczestników. Naukowcy skontaktują się z rodzicami, kiedy dziecko osiągnie odpowiedni wiek do udziału w jednym z bieżących projektów. Zgłoszenia należy nadsyłać za pomocą formularz na stronie Babylab lub mailem: babylab@psych.uw.edu.pl.
O wynikach badań można przeczytać w artykule „Mutual gaze during early mother-infant interactions promotes attention control development” autorstwa Alicji Niedźwieckiej, Sonii Ramotowskiej I Przemysława Tomalskiego. Badania zostały sfinansowane z grantu Narodowego Centrum Nauki.
