Czy prosty język przystoi wszystkim instytucjom? Gdzie przebiega granica upraszczania tekstów? Komu to potrzebne? Ponad 300 naukowców, studentów, doktorantów, urzędników i pracowników różnorodnych branż wzięło udział w Kongresie Efektywnej Komunikacji współorganizowanym przez Uniwersytet Warszawski.

Kongres Efektywnej Komunikacji to ogólnopolskie, międzysektorowe i międzybranżowe wydarzenie dla osób, które interesują się prostym językiem, efektywnością komunikacji oraz dostępnością informacyjno-komunikacyjną. Dwudniowe wydarzenie organizowane przez Fundację Języka Polskiego i Uniwersytet Warszawski rozpoczęło się 29 października cyklem debat i wystąpień eksperckich. Zgromadzonych w Multikinie Złote Tarasy ponad 300 gości powitał prof. Adam Niewiadomski, prorektor UW ds. doktoranckich i prawnych.

Prosta, efektywna, dostępna

Debata otwierająca dotyczyła wyzwań związanych z prostą, efektywną i dostępna komunikacją. Jedną z jej uczestniczek była prof. Monika Kresa z Instytutu Języka Polskiego UW, koordynatorka uczelnianego Zespołu ds. Prostego Języka.

– Czy wszystko powinniśmy upraszczać? Oczywiście, że nie. Jeżeli wszystko uprościmy – utrudnimy. Prosty język związany jest z perspektywą odbiorcy. Gdybyśmy na przykład zaczęli pisać do specjalisty prostym językiem, sprzeniewierzylibyśmy się jego idei – powiedziała prof. Kresa, dodając: – Granice upraszczania języka są bardzo płynne. To zależy od odbiorcy, ale też od gotowości samych „upraszczaczy”. Pytanie o granice upraszczania jest jednocześnie pytaniem o metodę małych kroków. Kiedy na przykład podczas prowadzonych przeze mnie szkoleń na każdą moją propozycję uproszczenia, słyszę, „tak”, to wiem, że coś tu nie gra. Ja właśnie lubię, gdy dyskutujemy o tej granicy.

Prof. Monika Kresa, Anita Noskowska-Piątkowska, szefowa Służby Cywilnej, i Dorota Węgrzyńska-Jarząbek ze Związku Banków Polskich zastanawiały się m.in. nad tym:

• gdzie przebiega granica upraszczania tekstów;
• jak skutecznie wprowadzać prosty język w tak dużej strukturze, jaką jest służba cywilna;
• czy zaangażowanie w prostą i dostępną komunikację ma rację bytu;
• jak reagować na argumenty, że prosty język nie przystoi pewnym środowiskom.

Uczestniczki podkreślały znaczenie racjonalności we wprowadzaniu prostego języka do komunikacji urzędowej, stopniowych zmian, pokonywania barier w hierarchicznych strukturach, nastawienia zarządzających.

– Upraszczanie komunikacji uniwersyteckiej na UW właściwie dopiero zaczynamy. Zespół ds. Prostego Języka powstał tu 26 sierpnia, jednak mogę wyciągnąć już kilka wniosków. Po pierwsze, komunikacja w przestrzeni uniwersyteckiej jest bardzo trudna. Uczelnia kojarzy się z pewną powagą, również tą językową. Myślę, że największe wyzwanie związane jest z mentalnością, to znaczy też samych siebie, że prosty język równa się efektywnej komunikacji; to nie jest sztuka dla sztuki – mówiła prof. Monika Kresa.

W Kongresie uczestniczyli też studenci filologii polskiej i absolwentki pierwszego rocznika studiów podyplomowych „Prosty język i efektywna komunikacja w praktyce”

Więcej informacji o Kongresie Efektywnej Komunikacji znajduje się na stronie wydarzenia.

Prosty język na UW

Funkcjonujący na Uniwersytecie Warszawskim od sierpnia Zespół ds. Prostego Języka zajmuje się przede wszystkim opracowaniem prostojęzycznych standardów komunikacji akademickiej, organizacją szkoleń i warsztatów z prostego języka dla różnych grup społeczności uniwersyteckiej oraz popularyzacją wiedzy na temat prostego języka. Pomysł powołania Zespołu powstał na Wydziale Polonistyki UW w środowisku skupionym wokół Fundacji Języka Polskiego.

W skład Zespołu ds. Prostego Języka weszły językoznawczynie i specjalistki ds. upraszczania języka, przedstawiciele studentów i doktorantów oraz osoby, które na co dzień zajmują się potrzebami i wyzwaniami komunikacyjnymi, ponieważ kierują biurami mającymi stały kontakt z członkami społeczności akademickiej.

W listopadzie 2023 roku Uniwersytet Warszawski podpisał Deklarację prostego języka.

Instytut Języka Polskiego UW prowadzi zajęcia dla studentów z zakresu prostego języka, m.in. w bankowości, tekstach prawnych, ubezpieczeniach czy urzędach. Organizowane są również warsztaty redakcyjne i prowadzone studia podyplomowe (Prosty język i efektywna komunikacja w społeczeństwie).

– W tym roku na Wydziale Polonistyki uruchomiliśmy specjalizację prostojęzyczną. Dla mnie nastawienie studentek i studentów jest nadzieją, światełkiem w tunelu. Cieszy mnie nowa perspektywa rzucana przez uczestników tych zajęć. Często słyszę od nich pomysły, na które sama bym nie wpadła. Mnie jako historyczce języka prosty język daje też pewne poczucie sprawczości, poczucie, że można z tym językiem zrobić coś, co ułatwi ludziom życie – dodała prof. Monika Kresa.